Blackface
Hoor wie klopt daar kinderen? Neen, het is niet de Goedheiligman, maar de Amerikaanse televisiezender CNN die ons op de laatste dag van november wist te verblijden met de korte documentaire Blackface van de Amerikaanse filmmaker Roger Ross Williams. In de 15 minuten durende klaagzang van Williams, die via de website van CNN te bekijken is, probeert de cineast vanuit een Amerikaans perspectief de oeroude Nederlandse traditie van Sinterklaas en Zwarte Piet te duiden.
Blackface
Dat daarbij de meest dubieuze drogredenen en regelrechte leugens worden gebruikt schijnt Williams echter weinig te deren en is ook niet echt verrassend te noemen. Black Pete oftewel Zwarte Piet is volgens hem het symbool van 'het gebrek van historisch perspectief van autochtone blanke Nederlanders van het slavernijverleden van hun voorouders' en is eveneens 'het boegbeeld van slavernij en racisme'. Het enige wat nog ontbreekt zijn de kassageluiden voor de binnenkort te verwachten eisen voor herstelbetalingen van de geleden geestelijke schade bij Williams en consorten.
Roger Ross Williams toen
De korte mini-documentaire Blackface opent met een introductie van de regisseur. Zo mijmert Williams over de eerste keer dat hij in Amsterdam verbleef, een stad die bekend stond als uiterst tolerant en grensverleggend. De tolerantie van de Afro-Amerikaanse documentairemaker is echter ver te zoeken als hij een paar jaar later weer in de Nederlandse hoofdstad aankomt om aldaar in het huwelijk te treden met een blanke Nederlandse man en daarna wordt geconfronteerd met de fictieve personage Zwarte Piet. Dit zal waarschijnlijk in 2012 of 2013 zijn geweest omdat we aan het einde van het filmpje beelden te zien krijgen van een uittocht van Sinterklaas op 5 december vanuit het fraaie Monnickendam.
Roger Ross Williams nu
Al bij deze introductie gaat Williams voor het eerst in de fout. Hij zegt namelijk dat het sinterklaasfeest een oude traditie is die net zo Nederlands is als tulpen en kaas uit Gouda. Over laatstgenoemde product valt niet te twijfelen maar als je tulpen een Nederlands product noemt mag het toch wel schreeuwend duidelijk worden dat je totaal geen voorstudie aan de materie hebt besteed en eigenlijk niet meer doet dan kakelen als een kip zonder kop. Een persoon die we dus eigenlijk niet serieus hoeven te nemen, maar laten we nog even verder kijken.
Om de schijn op te houden dat hij een objectief persoon is heeft Williams een (te) kort gesprekje met een jong blank stel die verkleed als Zwarte Piet langs diverse lagere scholen gaan. Williams is duidelijk teleurgesteld en verbaasd als hij verneemt dat kinderen Zwarte Piet helemaal niet als een kwaadaardig getint wezen bekijken maar als een vriendelijke en vrolijke roetzwarte man die snoep en geschenken komt brengen. Als Williams vervolgens een gesprek heeft met Jan van Wijk, de voorzitter van de Nederlandse Sinterklaas Stichting, laat deze hem op niet misverstane wijze horen dat Zwarte Piet totaal niets te maken heeft met racisme en dat hij ook absoluut niet moet worden gezien als een symbool van de slavernij maar eerder als een vriend van iedereen!
Cineast Williams fleurt echter helemaal op als hij een interview doet met de kunsthistoricus Elmer Kolfin. Kolfin werd in oktober 2013 bekend als de malloot die beweerde dat het personage Zwarte Piet terug te voeren zou zijn op kindslaven uit de 17e eeuw. Volgens de zogenaamde kenner zou de Zwarte Piet uit het boek Sint Nikolaas en zijn knecht van Jan Schenkman een groot aantal overeenkomsten vertonen met de negerpages uit de 16e eeuw zoals we die kunnen zien staan op schilderijen zoals Portret van Thomas Hees met zijn neven Jan en Andries Hees en zijn bediende Thomas van de Rotterdamse schilder Michiel van Musscher.
Portret van Thomas Hees met zijn neven Jan en Andries Hees en zijn bediende Thomas
Dat ook kunsthistoricus Elmer Kolfin in het bezit is van een historisch besef van een fruitvliegje bleek wel toen hij in 2013 aangaf dat het eindelijk wel eens tijd werd dat de Sinterklaasviering vanwege haar herkomst een andere vorm zou moeten krijgen. Zoals eerder al werd aangegeven door de voorzitter van de Nederlandse Sinterklaas Stichting Jan van Wijk hebben zowel Sinterklaas als Zwarte Piet in de loop der jaren al heel wat veranderingen meegemaakt. Zo was Zwarte Piet ooit een boeman, die stoute kinderen meenam in de zak of ze met een pak slaag met de roe dreigde. Tegenwoordig is Zwarte Piet uitgegroeid tot de slimme van het tweetal. Zo helpt hij de goedheiligman bij het vinden van de juiste weg, zoekt hij de namen van lieve kinderen op in het grote boek van Sinterklaas en is eveneens de figuur die presentjes uitdeelt aan de kinderen. Je zou toch verwachten dat iemand die zichzelf kunsthistoricus noemt daar wel weet van zou hebben.
Kolfin, die eerder in een artikel in de Volkskrant zelfs openlijk toe zou geven dat hij eigenlijk geen enkel onderzoek had gedaan naar de kwestie, publiceerde eerder al stukken over slavernij en werkte eveneens mee aan de tentoonstellingen Black is beautiful (2008) en Slavernij verbeeld (2013) die te zien waren bij - hoe verrassend - de Universiteit van Amsterdam.
Na Kolfin mag ook Jennifer Tosch haar zegje doen. Tosch, een Amerikaanse dame met Surinaamse ouders, is de oprichter van Black Heritage Amsterdam Tours, een bedrijf waarmee je in onze hoofdstad op zoek kunt naar verborgen sporen van het inktzwarte (mag dat 'inktzwarte' eigenlijk nog wel?) verleden van onze voorouders. Zo gaat de tocht langs de met slavenbloed betaalde grachtenpanden (van onder meer slavenhandelaar Paulus Godin), via het Anne Frankhuis (!) naar het Tropenmuseum.
Vervolgens spreekt Williams met de zelfingenomen subsidieslurper, met papieren vliegtuigjes gooiende derderangs performance-artiest en alom uitgekotste Zwarte Piethater Quinsy Gario. Tot de dag van vandaag zit het dat miezerige mannetje nog steeds dwars dat hij in Dordrecht kennis mocht maken met de politieknuppel en pepperspray nadat hij liep te demonstreren met zijn Zwarte Piet Is Racisme-haatclubje. Voor de rest had meneer, geheel in de lijn der verwachtingen, niks nuttigs te melden dan zijn welbekende inhoudsloze oneliners.
Ook de beroepsklager Kitty Balker mocht niet ontbreken in Blackface. Balker beweerde in 2011 te zijn geslagen door politieagenten in Amsterdam, maar toen bleek dat cameraman Frank Buis van de zender AT5 het tegenbeeld op de gevoelige schijf had vastgelegd wist de pigmentueel uitgedaagde dame niet hoe snel ze het account van Buis kon laten schorsen. Het werk van Buis, inclusief het hierboven al genoemde filmpje waren vanaf dat moment op de website van GeenStijl terug te zien. In Blackface loopt Kitty te balken over het feit dat ze via de sociale media allerlei nare verwensingen naar haar hoofd geslingerd krijgt. Hoe zou dat nou toch komen?
Ook filmmaker Williams kwam er al snel achter dat de hele discussie rondom Zwarte Piet veel heeft losgemaakt bij veel mensen. Toen de Williams bekend had gemaakt dat hij in opdracht van CNN een korte documentaire zou gaan maken over Zwarte Piet werd de cineast door veelal anonieme lafbekjes voor alles wat smerig en ziek is uitgemaakt en ook werd de filmmaker met de dood bedreigd. Hoe ontzettend idioot ben je eigenlijk wel niet als je vanwege een discussie over een fictief personage een ander mens met de dood gaat bedreigen? Dan ben je wat mij betreft geen enkele kroeshaar beter dan al die zeurpieten die eerder al in deze korte film hun zegje mochten doen.
Een vuig racistisch kinderboekje van weleer
Mensen zoals Roger Ross Williams, Quinsy Gario, Sylvana Simons, Kitty Balker en vele anderen zullen nooit in staat zijn om lef te tonen door te zeggen dat ze de Nederlandse Sinterklaasviering niet helemaal hadden begrepen. Tot het moment dat daar een verandering in zal komen zou ik deze bespreking van de korte documentaire Blackface dan ook af willen sluiten met de toepasselijke woorden: "Makkers staakt uw wild geraas!"
ps: Mouthman + vrouw bedankt!!!
