Doctor Who: Under the Lake
Na die overweldigende aflevering met Daleks én Davros én de Master én een avontuur dat op zo enorm veel vlakken zo leuk was om te zien, kon het bijna niet anders dan dat de derde aflevering van Doctor Who 9 een wat meer standaard, bekend soort aflevering zou worden.
Een 'base under siege'. Da's een oud Doctor Who-cliché, maar wel eentje die met een reden terugkeert: de geïsoleerde setting, het injecteren van de betweterige Doctor in een hecht team van collega's, het toevoegen van een vreemde dreiging die niet helemaal begrepen wordt zijn de dingen die Doctor Who, Doctor Who maken. Maar gewoon een uitgekauwd plot herhalen is niet waar Toby Whithouse, terugkerend Who-schrijver, zich toe laat verleiden. Dat blijkt wel uit het feit dat ook deze aflevering er één van twee is, en de tweede aflevering verlaat de basis om dieper in het mysterie te duiken.
De tweede two-parter dus al, dit seizoen. We wisten al dat we er meer gingen krijgen, dus niet echt een verrassing. Deze lijkt te draaien rondom spoken, al weten we allemaal dat het eigenlijk iets anders is. Hoe we dat weten: de Doctor is een spook, en we gaan volgende week leren waarom hij dat is, en zien hoe hij weer veilig terugkeert.
Ergens is die wetenschap wel een minpunt van een serie als Doctor Who: er is altijd gevaar, maar wie na vijfendertig seizoenen nog niet snapt dat de Doctor alles overleeft (tenzij uitgebreid, ruim van tevoren, in de pers anderszins is gemeld), heeft gewoon niet zitten opletten. Dus waar komt de spanning in deze aflevering dan wel vandaan? De spoken zijn redelijk tam: ze kunnen geen mensen aanraken, maar wel voorwerpen beetpakken. Het is wellicht wat vervelend dat je ze niet fysiek kun bevechten, maar als je gewoon zorgt dat ze geen wapens kunnen grijpen lijkt me dat je toch redelijk veilig bent, of niet? Het probleem in deze aflevering zit 'm dan ook in de reacties van de crew op de spoken: ja, ze zijn eng, maar na drie dagen zou je toch het één en ander over ze geleerd kunnen hebben. De geloofwaardigheid mist een beetje.
Wat Under the Lake wel is, is creepy. Er is iets met het niet in de ogen kunnen kijken van een monster, en helemaal als dat monster geen ogen heeft. Grote, zwarte gaten. Geen ogen, geen weerspiegeling van de ziel. Het zorgt ervoor dat misschien wel datgene wat de Doctor zo vaak doet onmogelijk wordt: contact maken met het monster. Ertegen praten, proberen tot een overeenkomst te komen. Met iemand die je niet in de ogen kunt kijken, kun je niet onderhandelen. Er valt geen sympathie te winnen bij iemand die zelf geen gezichtsuitdrukking kan hebben. En het zijn spoken, wat op zich al griezelig is.
Interessant trouwens, dat het daadwerkelijk spoken zijn, volgens de Doctor. Niet zelden begint een aflevering van Doctor Who met een bepaald monster, maar is het aan de Doctor om te verklaren dat dit ogenschijnlijk bekende monster eigenlijk iets anders is. De Weeping Angels zijn niet echt standbeelden. De Vashta Nerada zijn niet echt schaduwen. De Siren (uit The Curse of the Black Spot) was niet echt een sirene. De spoken in Army of Ghosts waren niet echt spoken. Deze spoken zijn dat wel, voor zover we nu weten. Dat is nieuw. Whithouse gooit bekende concepten op zijn kop in een aflevering die in het begin aanvoelde als een standaard aflevering.
Wat ook anders is, is dat het altijd een no-go is om de TARDIS te gebruiken om de situatie op te lossen. Dat doe je niet als schrijver, dat is lui. En dus verwacht je als kijker dat de TARDIS alleen gebruikt wordt voor aankomst en vertrek, maar dat er in de tussentijd niets mee gebeurt. Echter; daar gaat hij, de Doctor, terug in de tijd om het probleem op te lossen. Dat is verrassend. En het maakt nieuwsgierig, zeker met de onthulling van de spook-Doctor. Maar een cliffhanger als deze maakt van Under the Lake meer de voorbereidende aflevering voor het echte verhaal. De Doctor ging terug naar het moment voor de overstroming, en de aflevering van volgende week heet Before the Flood. Dat kan van alles betekenen, want wat krijgen we te zien op de militaire basis die nog niet overstroomd is? Zoals ik zei; het maakt nieuwsgierig.
Tot slot voelde deze aflevering deels aan als een oude 'new Who'-aflevering. Het deed met name denken aan The Impossible Planet, waar de Doctor en Rose ook een 'base under siege'-verhaal beleefden en er ook een tekst was die niet door de TARDIS werd vertaald. Daar was het omdat de tekst van 'voor het universum' was, hier had het iets te maken met het herschrijven van synapsen in je brein, of zoiets. Het feit dat één van de crewleden expliciet niet in dat ruimteschip is geweest en dus de tekst niet heeft gezien (geen close-up van de tekst op zijn netvlies), gaat vast iets betekenen. Dat lag er nogal dik bovenop.
We zijn nu drie afleveringen in het negende seizoen, wat betekent dat we alweer een kwart hebben gezien, en ik heb het idee dat er nog geen hints zijn geweest naar een seizoensfinale. Of ze zijn zo subtiel dat ze moeilijk op te merken waren. Er zijn terugkerende elementen, zoals de sonic sunglasses, maar dat lijkt me gewoon een nieuwe gimmick. Heeft dit seizoen geen doorlopende verhaallijn, of zien we 'm gewoon nog niet? We blijven uitkijken naar elementen die niet op hun plaats lijken te zijn.
