Jupiter Ascending

Jupiter Ascending is een ruimteschip als de Ark van Noach: volgeladen met van alles en nog wat, genoeg om werelden mee te kunnen bevolken. Maar de Wachowski's, in een vorig leven nog succesvol met The Matrix, weten niet hoe ze dit schip vol ideeën en concepten moeten omzetten in een samenhangend verhaal.

In Jupiter Ascending leert Jupiter Jones, vernoemd naar een planeet omdat haar vader fan was van planeten en gespeeld door Mila Kunis, dat zij de reïncarnatie is van een intergalactische koninklijke, en om die reden de rechtmatige erfgenaam van, onder andere, onze eigen Aarde. Er wordt jacht op haar gemaakt omdat het drietal kinderen van de persoon waarvan zij zogenaamd de reïncarnatie is, haar wil gebruiken om zelf zeggenschap te krijgen over de planeet.

Jupiter Ascending: ruimteschip bij planeet

Dat klinkt al ingewikkeld, maar voordat het verhaal goed en wel op stoom is, of denkt op stoom te zijn gekomen, hebben de Wachowski's de kijker al overladen met een overtrokken vertelling over de oorsprong van de mensheid, het bestaan van een volledige economie die draait op het 'fokken' van mensen op diverse planeten om hun cellen vervolgens te gebruiken voor een verjongingsmiddel, het genetisch ontwerpen van mensen, een intergalactische politie en vast nog wel meer, maar in de ruim twee uur die Jupiter Ascending duurt is het lastig om bij te houden wat er nou eigenlijk allemaal aan de hand is.

Jupiter zelf lijkt het overigens allemaal prima te kunnen volgen. Haar eerste aanraking met de buitenaardse figuren die iets met haar willen leidt tot een aantal actiescènes waarin haar beschermer (Channing Tatum als een genetisch ontworpen kruising tussen een wolf en een mens) haar verdedigt tegenover een leger aanvallers. Wellicht de enige kritische vraag in het gehele verhaal volgt kort daarna, wanneer Jupiter zich afvraagt of de mensen in de stad, die het gevecht hebben waargenomen, zich dit niet zullen herinneren. Nee, dat zullen ze niet, want de schade wordt hersteld en iedereen krijgt een geheugen-wipe. Oh, okay dan.

In de rest van het verhaal laat ze de vrachttrein aan informatie gelaten over zich heen komen, zoals in een montage waarin ze van loket naar loket wordt gestuurd om stempels en formulieren te halen voor het officieel maken van haar erfgenaamschap. De scènes zijn overduidelijk satirisch bedoeld, maar in een film waarin door vreemde montage en een onevenwichtig scenario de toonzetting zo enorm uit balans is, slagen ze er niet in grappig te zijn. Dat kan ook niet, want er zijn uitsluitend serieuze zaken aan de gang. Dynastieën, politiek en economie drijven de verwikkelingen waarin Jupiter zich bevindt, maar van enige gravitas is, hoewel de muzikale omlijsting en zwepende regie soms anders doen vermoeden, nergens sprake.

Het meest spijtige van Jupiter Ascending is misschien nog wel dat deze bomvol zit met ideeën waar een uitgebreide sci-fi franchise, met de juiste zorg en timing, nog lang op kan teren. Er zit voldoende in om daadwerkelijk werelden mee te bouwen, vele verhalen mee te vertellen en aan te kleden met mooie actiescènes. De Wachowski's hebben duidelijk te veel hooi op hun vork genomen met een film waarin deze enorme basis in z'n geheel uit de doeken wordt gedaan, daarbij volledig de film zelf uit het oog verliezende. Want het ziet er geweldig uit - de keuze voor IMAX is niet onterecht - met de buitenaardse steden, mooie kostuums en de kleurrijke figuren die het beeld bevolken. Maar hoezeer er ook wordt geprobeerd een wereld te scheppen en het verhaal van één persoon te volgen: de film slaagt er niet in boeiend te blijven, of dat wellicht überhaupt te worden.

Jupiter Ascending: Mila Kunis

Dit is nog het beste te zien aan de titelfiguur: hoezeer Kunis ook probeert de plot bij te benen, ze komt nergens over als een sterke centrale figuur. In plaats daarvan moet ze een aantal keer gered worden door de sterke man in de cast - niet bepaald een modern toonbeeld van een sterke vrouwelijke hoofdfiguur. Er zijn geen dilemma's voor Jupiter: wat de volgende stap in het scenario ook is, ze neemt 'm blindelings, en bijna ongeïnteresseerd. Of dit aan Kunis ligt is niet met zekerheid te zeggen: het lijkt er sterk op dat het scenario zelf al niet teveel aandacht besteedt aan de personages die de rijke wereld van Jupiter Ascending bevolken, zelfs al zijn ze nog zo divers en doet toch zeker een deel van de cast nog zo z'n best om bijzondere rollen neer te zetten. Een klein romantisch subplot komt daarom over als een nakomertje, alsof het later in het scenario, of zelfs pas tijdens het filmen, is bedacht.

Nee, Jupiter Ascending besteedt meer tijd aan het grote plaatje, waarin thema's uit eerder Wachowski-werk doorschemeren. Er zijn elementen van voorbestemming en reïncarnatie, zoals bij de hoofdfiguren uit The Matrix en Cloud Atlas, maar ook het gebruik van de mensheid als een product, een grondstof voor het verrijken van andermans leven. Maar dit mag allemaal nergens een fatsoenlijke diepte bereiken. Op een zeker moment wordt duidelijk dat de mensheid als geheel behoorlijk in gevaar is, maar het gegeven wordt aan de zijlijn neergezet totdat het wel uitkomt voor Jupiter om er ineens een beslissing vanaf te laten hangen. Het mag niet baten: de verveling slaat toe, lang voordat alle plotpunten goed en wel op een rij zijn gezet, en daarna is het slechts een reeks indrukwekkende visuals die het nog de moeite waard maken om de film uit te zitten.