CD: Boards of Canada - Tomorrow's Harvest
De afgelopen maanden hield Warp Records de blogosfeer stevig in haar greep. Eén van de paradepaardjes van het label voor experimentele elektronica, het Schotse Boards of Canada, bracht namelijk het langverwachte Tomorrow’s Harvest uit. Het eerste album in acht jaar van de broers Michael Sandison en Marcus Eoin werd aangekondigd op een wijze die het enigmatische karakter van het duo eer aandeed. Zij hebben de afgelopen jaren zo lang in obscuriteit doorgebracht, dat het niet alleen de vraag was wanneer er nieuw werk uitkwam, maar of het duo überhaupt nog actief was. Des te groter was de ontlading toen de release van Tomorrow’s Harvest officieel bevestigd werd: een album dat na elke luisterbeurt weer op intrigerende manieren weet te prikkelen.
Dat de toegewijde fans obsessief speculeerden over nieuw materiaal blijkt wel uit hun inmiddels vierhonderd pagina's lange topic op fanforum Twoism. Groot was de deceptie dan ook toen Fact Magazine dit jaar een overduidelijke 1 aprilgrap uithaalde. De eerste voortekenen van een daadwerkelijke uitgave begonnen toen het Facebookaccount van Boards of Canada een simpel ‘yes’ antwoordde op de vraag van een fan of er een nieuw album aankwam. Daarna bleef het stil, maar afgelopen Record Store Day dook er ineens een klein aantal mysterieuze lp's op in verschillende winkels, waarop een twintig seconden aan frequentiegeluiden en vocalen stond. Samen met hints die op YouTube en radioprogramma's verschenen, vormden deze woorden een code die op een gegeven moment in te voeren was op hun website. Deze pagina gaf toegang tot de officiële albumtrailer van Tomorrow’s Harvest. Dat hun eerste video vervolgens uitgezonden werd op een scherm in het centrum van Tokio, of dat hun eerste live luistersessie gehouden werd vanuit een caravan in het midden van de woestijn in Californië, zou daarna niemand meer verbazen.
Nu de release een feit is blijven we over met de vraag of de muziek de hype waard is. Zo leverde de evenzo dominante marketingcampagne van Daft Punks Random Access Memories hoge verkoopaantallen op, maar bleken de reacties over het algemeen gematigd. Wat opvalt is dat na een stilte van acht jaar de stijl van Tomorrow’s Harvest niet direct vergelijkbaar is met hun oudere werk, maar nog altijd trouw is aan hun signatuurgeluid. Hun liefde voor vintage en analoge apparatuur, nieuwe geluiden, aanwellende synths en uitgesponnen drones spreken een gevoel van nostalgie aan waarvan je misschien niet eens besefte dat zoiets in je zat. Dat nostalgische gevoel wordt vanaf de eerste seconde geprikkeld zodra er bij openingstrack 'Gemini' een retro geluid start dat doet denken aan het introscherm van een klassieke game. Ook hun ondoorgrondelijke drumpatronen (soms koud en abstract, soms organisch en tribaal) vormen een terugkerend element. De invloeden voor deze plaat grijpen niet alleen terug naar vintage muziek, maar ook naar oudere cult- en horrorfilms, die hun invloed uitoefenen op de sfeer. Een andere rode draad in hun werk vind je in de opzet van hun tracklist: Tomorrow’s Harvest kent een aantal lange, progressievere stukken zoals 'Reach For The Dead', 'Cold Earth', 'Split Your Infinities' en 'New Seeds' die afgewisseld worden met kortere soundscapes, gemanipuleerde stemmen en andere experimentele flarden. Het zijn vooral deze korte conceptuele nummers die door hun abrupte eindes soms wat onafgewerkt (en daarom ongemakkelijk) aanvoelen, wat de ongrijpbaarheid van het album alleen maar tegemoet komt.
De folkelementen (die de grootste 'stijlbreuk' van hun carrière vormen) van het vorige album The Campfire Headphase zijn ditmaal achterwege gelaten. Het is juist die duistere tint van hun meest sinistere plaat Geogaddi die in veel gevallen de boventoon voert. Maar waar je bij Geogaddi het gevoel had midden in een apocalyps te zitten, vormt Tomorrow’s Harvest eerder een schim van deze wereld. De skyline van San Francisco zoals die op de cover is afgebeeld verbeeldt zo'n spookstad. Het geheel vormt een bedwelmende soundtrack voor een documentaire over de ruïne van een verlaten stad, die constant bedekt wordt door een onheilspellende nevel. Boards of Canada weet handig met deze spanning te spelen. Het veertiende nummer, 'Nothing Is Real', lijkt met comfortabele elektronica de lucht te klaren. De vier nummers die het album afsluiten worden echter steeds dreigender, met de zware in elkaar klemmende melodielijnen van 'Come To Dust' als hoogtepunt.
Op het eerste gehoor lijkt Tomorrow’s Harvest wat 'leger' dan haar voorgangers, waar de samples, stemmen en vlagen van witte ruis je om de oren vlogen. Het zijn nu echter de subtiliteiten die dieper liggen dan voorheen. In een interview met The Guardian gaven zij aan meer berichten in dit album verwerkt te hebben dan bij Geogaddi, een plaat die bol stond van de verwijzingen naar cults (de Branch Davidians in het bijzonder), obscure locaties en numerologie. Zo is 'Come To Dust' een terugblik op hun eerste single 'Reach For The Dead', die gepaard kwam met een hypnotiserende video die je meeneemt naar een net zo trippende vlucht over landschappen als bij delen van A Space Odyssey’s Star Gate-scène. De fan zal, kijkende hoe erg sommigen zich storten op de verborgen geheimen van de vorige albums, een nieuwe puzzel alleen maar toejuichen. Zo heeft Boards of Canada veel muzikale behoeften bevredigd en hebben de broers hun eigen mythe niet alleen in stand gehouden, maar zelfs vergroot, met de introductie van genoeg verscholen puzzelstukjes om ons weer minstens acht jaar bezig te houden.
Maar los van de raadsels brengt de heldere productie van Tomorrow’s Harvest zo veel detail en subtiele verschuivingen in melodie en ritme met zich mee waardoor op het eerste gehoor nietszeggende fragmenten langzaam groeien en je later alsnog bekruipen. Zelfs na drie volwaardige albums, een handjevol ep's en allerlei mixtapes is het moeilijk om de broers te betrappen op herhaling. Hun zelfgecreëerde niche binnen de wereld van elektronica lijkt nog lang niet uitgeput.
