Doctor Who: Nightmare in Silver
Doctor Who gaat in full cyber-fantasy mode met een nieuwe verschijning van de Cybermen die, zoals het hen betaamt, upgrades gehad hebben. Is de nieuwste versie opgewassen tegen de Doctor?
Toegegeven: de Cybermen zijn stiekem niet de grote schurken die men ze altijd doet lijken. Ja, ze zijn gevaarlijk, willen de mensheid uitroeien door iedereen om te vormen naar Cybermen en lijken niet voor rede vatbaar in die opvatting, maar ze zijn oud, stijf en clunky. Behoorlijk clunky. Ze bewegen houterig, kunnen zich niet geweldig verdedigen en zijn nooit écht een bedreiging. Dat is wellicht het oordeel van iemand die te veel Cybermen-avonturen heeft gezien, zoals Neil Gaiman, die vond dat de ultieme upgraders zelf ook aan een upgrade toe waren.
Opvallend genoeg brengt Gaiman de Cybermen met die opvatting in hetzelfde hoekje als de Daleks aan het begin van dit seizoen, toen Moffat over Asylum of the Daleks zei dat hij de Daleks weer eng wilde maken. Is deels gelukt met de peperpotjes, maar lukte het met de Cybermen?
Laten we eerst eens kijken waar deze Cybermen eigenlijk vandaan komen. De Doctor, Clara en om niet nader toegelichte redenen (al kunnen we de uitleg wel bedenken na de epiloog van The Crimson Horror) de oppaskids van Clara landen op een pretpark-planeet. Heerlijk, hoe in de wereld van Doctor Who een hele planeet op een thema gericht kan zijn: de vakantieplaneet Midnight, de boekenplaneet The Library en nu deze pretparkbol. En daar heeft de Doctor de kids mee naartoe genomen. Lachen. Alleen heeft de planeet een geschiedenis: er vond ooit een oorlog met de Cybermen plaats. Er zijn er nog een paar van over, die een beetje als museumstukken tentoongesteld staan. Duidelijk Cybus Industries Cybermen, dus deze Cybermen zijn nog steeds afkomstig van het parallelle universum. De originele Mondas-Cybermen, die van de acteurs in zilvergeverfde pakken, zouden die ooit nog eens terugkeren? Ze zijn nog veel sulliger, maar het zijn wel de originele Cybermen. Toch?
De tentoongestelde Cybermen, en die 'lege schil' voor het schaakspel, zijn niet gevaarlijk, denken Webley en Porridge, onze schakers. Maar wij weten wel beter, en het duurt niet lang voordat er duidelijk een herrijzing van de Cybermen plaatsvindt. Deze Cybermen hebben upgrades: het beheersen van mensen doen ze iets vernuftiger dan in het verleden, door simpelweg wat mechanische elementen aan het hoofd toe te voegen. Het voelde eigenlijk in 2006 al raar aan om te zien hoe mensen met zwaaiende messen en scharen tot Cybermen werden verwerkt: dat moest toch beter kunnen? En inderdaad, een beetje cyberprut op je hoofd en je bent onder controle. Aangezien die eerste Cyberman zijn hoofd en hand kon losmaken zonder functioneren te verliezen lijken de full body Cybermen ook meer op robots of machines dan de mensen-in-pakken die ze, in-story dus, oorspronkelijk zijn. En ze zijn, zo werd trots aangekondigd, sneller dan de oudere Cybermen.
Inderdaad leek die ene Cyberman in een soort Clark-time (zoek maar op) langs zijn vijanden te bewegen; sneller dan je kunt anticiperen en dus veel gevaarlijker. Cooler, ook. Het nieuwe ontwerp, hoewel nog steeds gebaseerd op het Cybus-ontwerp, is wat bijgewerkt en weer iets flitsender dan in de afgelopen jaren. Echter heeft het grote publiek inmiddels kennis genomen van, ik noem maar wat, een Iron Man en dus kunnen zien hoe iets dergelijks er echt stoer uit kan zien. Immers; het enige verschil tussen Iron Man en een Cyberman is dat Tony Stark zijn eigen wil nog heeft. Dus waarom moeten de Cybermen steeds zo simpel blijven? Is het een budget-dingetje?
Maargoed, de update is welkom: ze zien er iets cooler uit. Wat alleen jammer was, en te veel opviel, is dat er slechts één Cyberman gebruik maakte van die verhoogde snelheid. De anderen bewogen nog steeds als snelwandelaars met spierpijn en dat was nou net niet wat Gaiman c.s. beloofd hadden. Jammer, dus. Er waren wel wat leuke slimmigheidjes. Zo zijn de Cybermats de deur uit. Gelukkig maar, want die zagen er ook uit als computermuizen uit de jaren '80. Deze Cybermites lijken veel zinniger toepasbaar: sneller, slimmer en gevaarlijker in de wijze waarop ze direct invloed op je hebben. En de genoemde gezichts-tech was geloofwaardiger dan Cyber-toevoegingen die we in het verleden gezien hebben (zoals Lisa de Cyberwoman uit seizoen 1 van Torchwood).
Al met al dus wel een verbetering, deze nieuwe Cybermen, maar er zit meer potentie in deze figuren dan zelfs Neil Gaiman eruit weet te halen.
De rest van het verhaal dan. Clara's oppaskids waren mee. Het is alsof deze aflevering een prequel had moeten krijgen, die nooit is gekomen. Aan het einde van The Crimson Horror bekenden Angie en Artie aan Clara dat ze hadden ontdekt dat ze met een tijdreiziger rondreisde. Opvallend hoe iemand deze, in het echte leven nogal belachelijke, conclusie zomaar trekt, maar het zijn kinderen. Die doen dat. Vervolgens krijgen ze een ritje in de TARDIS en mogen ze mee naar een pretpark. Al snel was te zien dat deze aflevering in handen was van kundige production designers. Alles zag er goed uit: de sets waren divers en kleurrijk, de (digitale) beelden van de planeet idem en je voelde je in een wereld die door Gaiman zelf ontworpen had kunnen zijn. Als hij een vormgever zou zijn, dan. Mooi om te zien. Een cyber-sprookje, bijna. Echter; het viel op dat Angie een beetje nukkig reageerde op het feit dat het pretpark al eeuwen dicht was. Alsof het niet al helemaal geweldig is dat je in een TARDIS meemocht, naar een compleet andere planeet. Muts. Het duo staat ook op de rol voor de volgende aflevering, dus misschien leren we nog wat meer over de twee.
De Doctor werd weer eens betrokken als slachtoffer van de vijand. Op een mooie manier, mag ik wel zeggen. Dat de Doctor een schaakspel met zichzelf zou doen was aangekondigd en ik vreesde alweer voor een kopie-Doctor of zoiets, maar Gaiman laat het duel plaatsvinden in het hoofd van de Doctor. Prachtig! Het geeft Smith ook de mogelijkheid een nieuwe invalshoek in zijn vertolking te vinden en dat heeft hij prima benut. Je kunt als kijker bijna exact vertellen wanneer hij de Cyber Planner en wanneer de Doctor speelt. Het Gollum-achtige wisselen van links naar rechts had echter wel achterwege mogen blijven. Het feit dat de vijand een blik in zijn hoofd kreeg gaf ook weer wat ruimte voor een inleiding naar de seizoensfinale, maar die werd niet volledig benut, leek het. De uitspraak "you can be reconstructed by the hole you've left" was wel tekenend en zou zomaar kunnen duiden op een uitweg voor de Doctor wanneer hem De Vraag gesteld wordt, of juist op het steeds herrijzen van Clara nadat ze overlijdt. Lekker mysterieus. De terugblik naar het verleden vond deze week plaats door de Tenth Doctor te quoten, met zijn kreet allons-y en de uitspraak "you've had some cowboys in here", die hij maakte in The Girl in the Fireplace en waaraan ook gerefereerd werd in The Eleventh Hour. Zeker omdat het zo'n recente Doctor is een leuke toevoeging.
Al met al was Nightmare in Silver een boeiend Doctor Who-verhaal. Klassieke monsters kwamen terug en waren weer ietsje verbeterd, en de TARDIS landde weer eens ouderwets op een verre planeet. Er was spanning, al was het niet veel, en de gastrollen gingen leuk met elkaar om. Er waren hints te zien naar de seizoenfinale en er werd weer gerefereerd naar het verleden, niet alleen door de Tennant-quotes, maar ook door weer eens de gezichten van alle Doctors te laten zien. Het enige wat ontbrak, en volgens mij op het puntje van de Cyber Planners tong lag, was de vraag 'Doctor who?', maar die vraag staat volgende week pas centraal.
Speaking of which: de BBC heeft vanavond de prequel van The Name of The Doctor vrijgegeven, waarin Clara en de Doctor zich tot de kijker lijken te richten. In een lokatie die is vergeven van props uit seizoen 7 spreken ze over elkaars geheim en benadrukken ze richting de kijker dat ze eigenlijk dezelfde vraag over elkaar hebben: wie ben je nou eigenlijk? De prequel, met de titel She Said, He Said, speelt zich eigenlijk af ná de finale, wat het alleen maar curieuzer maakt. En nieuwsgierig; ik bivakkeer alvast voor m'n tv.
