Doctor Who: Journey to the Center of the TARDIS
Het zevende, of 33e, seizoen van Doctor Who draait meer en meer om het verleden. Het hele seizoen al druipen er kleine stukjes uit vorige series door in het heden. Alsof er een klein scheurtje in de TARDIS zit. Laat nou net deze week diezelfde TARDIS het onderwerp van de aflevering zijn geweest, met een paar scheurtjes en tijdlekken als gevolg.
Toen de titel Journey to the center of the TARDIS bekend werd was de interesse van de gemiddelde Whovian gewekt: het midden van de TARDIS? Fantastic! Natuurlijk riep de titel, en de verwachtingen die het schept, meteen associaties op met The Doctor's Wife, Neil Gaimans bijzonder geslaagde antwoord op de vraag: wat als de Doctor en de TARDIS samen een avontuur beleven? Dat avontuur was er eentje die vanuit de ziel van de serie kwam en gezien de misleidende titel een verrassing was voor de meeste fans. Niet alleen zagen we de Doctor overrompeld door zijn TARDIS, we kregen ook een blik in haar persoonlijkheid en leerden wat over hun geschiedenis.
Deze week is echter anders: de TARDIS is natuurlijk nog dezelfde als toen, en we hebben al weken last van de nukkigheid tegenover Clara, maar dit avontuur onderzoekt de enorme diepte van de TARDIS. Wat zit er allemaal achter de console room? Waar leiden al die gangen naartoe? In zekere zin is het een vervolg op het B-verhaal van The Doctor's Wife, waarin Amy en Rory door de gangen van de tijdmachine slenterden, op zoek naar een uitweg. Meer dan de oude console room, van de Ninth en Tenth Doctors, zagen we toen niet. Deze week wel. En veel ook. Maar hoe kwamen we daar?
Clara kreeg TARDIS-les. Een beetje als een tiener die een keer een rondje door de straat heeft gereden en nu echt mag leren hoe het moet. Vorige week stuurde ze de TARDIS al naar een pocket universe, deze week geeft de Doctor haar vliegles. Stap 1: de TARDIS in 'basic mode' zetten: schermen omlaag. Het is natuurlijk maar een smoesje om de rest van het verhaal mogelijk te maken: een bergingsploeg trekt de TARDIS precies op dat moment binnenboord, met de nodige schade en rommel tot gevolg. Met een goed beschermde machine lukt dat niet zomaar ("The assembled hordes of Genghis Khan couldn't get through those doors, and believe me, they've tried," aldus de Doctor in Rose (2005), een citaat dat vanavond te horen was toen een verzameling fragmenten uit de console lekte), dus moeten de schermen omlaag. Prima.
Door de aanvaring met de bergingsploeg wordt op een niet direct duidelijke wijze de Doctor naar buiten, en Clara dieper naar binnen gesmeten. De Doctor vindt dat Clara gered moet worden, omdat ze blijkbaar in gevaar is, en lokt de bergingsploeg mee naar binnen als hulptroep. Het is het begin van een ontdekkingstocht in de TARDIS. Dat magische, oneindige ding waar werelden in verborgen zitten die we, jammer genoeg, nooit zien.
Nou is het wellicht een beetje een uitdaging om een grote hoeveelheid sets te bouwen (of digitaal te laten maken) en daar ook nog in korte tijd een onderhoudend verhaal omheen te breien, maar de diepte van wat er vanavond te zien was viel wellicht een beetje tegen. Het was simpelweg niet zoveel. Een aantal usual suspects kwam langs: het zwembad, waar River Song ooit van buitenaf in sprong. De vraag is hoe ze dat toen deed. Misschien was dat toen het zwembad nog in de bibliotheek zat?. Die bibliotheek zagen we natuurlijk ook. Blijkt een enorm ding te zijn. Niet gek natuurlijk, in theorie kan de Doctor een oneindige hoeveelheid informatie met zich meedragen. Vreemd is dan wel dat de gehele Time War beschreven schijnt te zijn in één boek. Een dik boek, maar toch. Doet je overigens afvragen of de Doctor dat boek heeft geschreven, want was hij niet de enige overlevende? En ergens in de bieb is natuurlijk de Doctors naam te vinden. Clara zei "so that's who…", zonder dat duidelijk was waar ze precies op doelde, maar zijn naam, zo beweerde ze later, heeft ze gezien. Dat is een hint naar de seizoensfinale. Een pesterige hint, dat wel. Verder viel Clara een magazijn met bekende objecten binnen: de Doctors wieg, het model-TARDISje van Amy. En verder veel gangen, voordat de naar verwachting echt interessante zaken te zien waren.
Geïnformeerde Doctor Who-fans weten dat het Eye of Harmony een zwart gat was dat onder de citadel van Gallifrey verborgen zat en verantwoordelijk was voor de kracht van de Time Lords. Tegelijk had de krachtbron van de TARDIS enige tijd ook de naam Eye of Harmony, zonder dat duidelijk was of dat hetzelfde ding was. De Ninth Doctor had het ooit over het hart van de TARDIS. Rose werd de 'Bad Wolf' door erin te kijken: het was een gloeiende krachtbron die direct onder de console leek te zitten. Toegegeven: dat is twee TARDIS rebuilds geleden.
In recente seizoenen is wel eens gerefereerd naar het Eye, maar regelmatig leek het alsof het niet meer in de TARDIS aanwezig was. Nadat de Doctor het vorige week gebruikte om het pocket universe binnen te komen was duidelijk dat er nog wel een Eye was en deze week was het daar dan in vol ornaat: in een kamer in de TARDIS, brandend als een zon. Blijkbaar toch iets anders dan het hart van de TARDIS, want niemand raakte onder enige invloed door er direct in te kijken. Het is op dit soort punten waar een sterke kant van Doctor Who ook een zwakke is: de continuïteit kan eenvoudig gewijzigd worden door een tijdlijn te herschrijven, waardoor schrijvers niet gebonden zijn aan decennia vol met feiten waar rekening gehouden moet worden. Aan de andere kant maakt dat een statement over hoe iets in elkaar zit minder sterk: hoe stellig de Doctor iets ook beweert, als hij niet liegt kan hij alsnog ongelijk krijgen doordat een Big Bang de boel verandert, en dat maakt het voor ons lastig om te volgen. Geen hart van de TARDIS dus, maar wel een mooi Eye.
We zagen ook hoe de TARDIS een zelfbeschermende entiteit is. Dat wisten we al, maar het kwam nu in beeld: als je haar iets aandoet vecht ze terug. Bijvoorbeeld door je gewoon rondjes te laten lopen. Die eigenschap was wat de levende planeet House misbruikte om Amy en Rory bezig te houden in de gangen van de TARDIS.
Na enig gerommel was het dan echter tijd voor het titulaire midden van de TARDIS. Het is de machinekamer, mogelijk erg interessant. In de praktijk leek het meer op een Matrix-trainingsprogramma met een hoop brokstukken. Ongeveer anderhalve seconde is de Doctor droevig over het verwachte verlies van zijn TARDIS, totdat Clara een handje helpt. Letterlijk. En dan blijkt de 50th anniversary, aankomende november, niet de enige keer te zijn dat de Doctor dit seizoen zichzelf ontmoet. "Doctor", spreekt hij zichzelf aan, en helpt hij zichzelf, als ware het een aflevering die meer tijd voor zichzelf had willen krijgen maar nu naar een shortcut zoekt. Een snelle reset vindt plaats en het avontuur is voorbij.
Misschien is dit wel de tweede aflevering op rij die op zich leuk is, maar zichzelf maar met moeite in 45 minuten weet te wurmen. Geef het een uur, of nog iets langer en geef schrijver Steven Thompson meer ruimte om de diepte in te gaan, om echt een ontdekkingstocht van de reis door de TARDIS te maken. Het is jammer dat dit seizoen heel bewust geen dubbele afleveringen kent; geen two-parters, want dit was een goeie geweest. Twee keer 45 minuten was veel leuker geweest om door de TARDIS te struinen. Dan was er ook ruimte geweest voor een echt spannend verhaal.
Eigenlijk geeft de titel Journey to the center of the TARDIS, deze keer wel waarheidsgetrouw, al aan dat de aflevering zijn taak niet kan waarmaken: de TARDIS is te groot om te vatten in drie kwartier. Het idee is leuk en er zitten veel elementen in die het handmatig herkijken tot een leuk klusje maken. Je kunt een paar kleine hints naar heden en verleden vinden in de herinneringen die door de tijdscheur lekken en nog eens met Clara meekijken naar die paar kamers waar ze binnen was, maar voldoende was het niet. Tel daarbij op dat de gastrollen, met een of ander weggooiverhaal over iemand die denkt dat-ie een androïde is (snelle zelftest: droom je van elektrische schapen?), te weinig boeit en het is met enige tegenzin dat geconcludeerd moet worden dat het deze week een tikkie tegenvalt. Leuk geprobeerd, maar nee, nothing to salvage.
