Doctor Who: The Rings of Akhaten
De Doctor en zijn companion die een willekeurige plek in het universum bezoeken, de lokale cultuur opsnuiven en de redders worden van een heel volk. Of meerdere. Het is een beproefd concept in de vijftigjarige geschiedenis van Doctor Who, en altijd een goede opvolger van een companion-introductieverhaal.
Zoals vorige week benadrukt is het niet ongebruikelijk om het eerste verhaal van een nieuwe companion op Aarde, in de directe woonomgeving van de companion, plaats te laten vinden. Het is ook niet ongebruikelijk om vervolgens snel en enthousiast de ruimte in te schieten en een spannend avontuur te gaan beleven. Het toont de diversiteit van Doctor Who voor nieuwe kijkers, maar ook voor de companion. Waar wil je heen? Wat wil je zien, Clara? Something awesome. Okay, daar gaan we.
De Doctor nam Clara mee naar wat hij de ringen van Akhaten noemde. Ik zag geen ringen, of waren al die brokstukken samen een ring? Er waren enkele iets grotere brokstukken, met bebouwing erop, waar een alien market plaatsvond. Eentje waar, in de lijn met referenties aan het begin van de serie, hij al eens eerder met zijn kleindochter was geweest. Volgens Matt Smith liepen daar figuranten met wel zestig verschillende maskers op hun hoofd, om de diversiteit van de inwoners van Akhaten te tonen. Afgezien van een enkele waggelende man-in-rubber-pak zag het er allemaal wel tof uit, al was het een beetje een mix tussen, laten we zeggen, Pompeii, Platform One, Satellite 5 en de markt op Shan Shen, waar Donna's laatste reis met de Doctor plaatsvond. We zagen niet zoveel van deze markt; het verhaal richtte zich al snel op prinsesje, of eigenlijk Koninginnetje, Merry, die bang was om een liedje te zingen. En het richtte zich al snel op Clara, die zonder Doctor haar eigen avontuurtje leek te beginnen. Da's leuk, maar waar was de Doctor? Hij vloog ineens het beeld uit en dook er later weer in terug. Geen verklaring. Waar ging dat over? Natuurlijk is het niet de eerste keer dat een companion even de kans krijgt om haar eigen plek te vinden; Rose en Amy hadden op respectievelijk Platform One en Starship UK ook dergelijke momenten, maar hier leek het scenario geen goede reden te hebben kunnen vinden om Clara en de Doctor even een paar ogenblikken zonder elkaar te laten beleven.
Het is in de scène tussen Merry en Clara waar je je beseft dat deze aflevering misschien niet van begin tot einde gericht is op een specifiek avontuur: het verhaal lijkt niet helemaal te kunnen kiezen tussen een verdieping van Clara's personage en het avontuur van de week. Want wat was dat avontuur nou eigenlijk? Een "oude god" moet in slaap worden gehouden met een lied en als dat niet lukt, dan is iedereen big time in de problemen. Er is een moment waarop niemand zeker lijkt te weten wat ze aan het doen zijn. De Doctor staat daar een beetje, terwijl de bevolking zingt. Denkt hij na? Wacht hij af? Is hij z'n tekst vergeten?
Uiteindelijk lijkt de Doctor de boel te gaan redden door de oude god, die niet dat rare monster was, maar de planeet waar de brokstukken omheen circelen (okay, toch een ring dan, wellicht), te voeden met zijn ongeveer duizend jaren "phone box travel"-ervaring. Da's inderdaad een flinke maaltijd voor iemand die zicht voedt met verhalen. Het was echter niet genoeg. Planeetje honger. Clara to the rescue; een verhaal over de ontmoeting tussen haar ouders, het eikenblad - dat vorige week al werd benadrukt - leek met de stemmige introductie aan het begin van de aflevering weinig meer dan een achtergrond voor Clara en het seizoenslange mysterie van haar bestaan. In de finale echter werd het blad geofferd aan de god, zich voedend aan de potentie van de verhalen die dat blad symboliseert.
Schrijver Neil Cross mag wellicht niet helemaal geweten hebben wat voor verhaal hij wilde vertellen; met de finale van deze aflevering heeft hij zich wel op het ideale moment in de serie geplaatst: het eerste buitenaardse avontuur van een nieuwe companion in het jubileumjaar van de serie. De Doctor voedt ons al vijftig jaar met zijn verhalen, en dat is allemaal prachtig, maar uiteindelijk zijn het zijn companions door wiens ogen we zijn verhalen beleven en uiteindelijk vertegenwoordigen zij de potentie van verhalen die de volgende vijftig jaar van de serie kunnen vullen. De planeet die zich voedt met verhalen van de Doctor en zijn companion? De ideale metafoor voor ons, de kijkers. Mooi gevonden, Cross, niet slecht. Goed weergegeven ook door Smith en Coleman, die een aflevering met maar bar weinig spanning weten te redden door hun optreden voor de hongerige planeet met veel emotie neer te zetten. Smith leek zijn speech uit The Pandorica Opens nog eens dunnetjes over te doen: hard schreeuwen, veel kracht in zijn uiting. Maar beter, geoefender, met een meer verfijnde emotie. We zijn ook alweer bijna drie jaar verder. Hoe voelt het ook als een planeet al je herinneringen gebruikt als een maaltijd? De Doctor had tranen in zijn ogen en de gloed die van hem afkwam leek op die van een regeneration. Was dat bewust? Of was dat geel gewoon een mooi plaatje?
Het avontuur van vanavond was voor Clara een mooie introductie in de wereld van de Doctor. Hij neemt haar mee naar iets bijzonders, iets fantastisch, en hij leert haar waar het bij hem allemaal om draait: we don't walk away. Soms is het rennen, maar de Doctor is altijd betrokken. Clara lijkt dat te begrijpen, herinnert hem er zelfs aan als het moet.
Wat de laatste jaren echter mist is een aantal van die simpele momenten tussen de Doctor en de companion waarin we de geheimen van de TARDIS leren. Rose was de laatste die te horen kreeg dat het feit dat iedereen (Brits) Engels lijkt te spreken een trucje van de TARDIS is. Natuurlijk; haar eerste avontuur was ook het eerste sinds de annulering en terugkeer van Doctor Who. De kijkers moesten dat nog leren. Maar er zijn steeds nieuwe kijkers. En niet onbelangrijk: door de meer bijzondere aspecten van de wereld van de Doctor te negeren wordt de mythologie van de serie minder sterk. Ik had van bijdehante Clara verwacht dat ze het gebrek aan taalbarrière kritisch ter sprake zou brengen, of wellicht het gebrek aan een atmosfeer rondom de bewoonde brokstukken. Om maar niet te spreken van het op een ruimtebrommer van het ene brokstuk naar het andere kunnen vliegen. Want kritisch, dat lijkt te zijn waar Clara om draait. Ze laat zich niet vergelijken met een vorige companion, niet wetende dat zij dat zelf is. Of een versie van haar. Ze wil ook met de Doctor mee omdat, zoals ze zegt, wil weten waar Tijd van gemaakt is. Toch ook geen oppervlakkige reden voor een reisje.
Over Clara moeten we nog veel leren. Vanavond ontdekten we hoe haar ouders elkaar ontmoetten, en dat haar moeder, de oorspronkelijke eigenaar van het 101 Places to See-boek, al enige tijd is overleden. We moeten nog ontdekken waar haar vader dan gebleven is en natuurlijk wat haar plek in het universum is. We moeten nog ontdekken wat haar rol in het leven van de Doctor is. Wij en de TARDIS, blijkbaar, want die liet Clara niet binnen. Had dat nog iets te betekenen? We zullen zien.
