Zero Dark Thirty

Het lijkt uitgesloten dat Mark Boal zich bij het schrijven van het script van Zero Dark Thirty niet bewust was van de controverse waarvoor de film zou kunnen zorgen in de Verenigde Staten. Maar dat de discussie omtrent de wijze waarop de vermeende martelpraktijken en opsporingsmethodes van de CIA in deze film afgebeeld worden zo zou kunnen escaleren, had Boal zich moeilijk kunnen voorstellen. Hoewel deze ophef ongetwijfeld voor meer verkochte kaartjes zal zorgen, heeft conservatief Amerika ook zijn stem laten horen door Kathryn Bigelow niet te nomineren voor haar mogelijke tweede Oscar. In 2010 won zij geheel terecht voor The Hurt Locker, als eerste vrouwelijke regisseur, dit felbegeerde beeldje.

Veel mensen zullen twijfelen of de tot nu toe vrijgegeven informatie over de klopjacht op Osama bin Laden een weerspiegeling is van het ware verhaal. Dat maakt het des te gewaagder wanneer een film over deze klopjacht opent met de mededeling dat het op ware feiten is gebaseerd. Naar verluidt heeft schrijver Boal zijn script gebaseerd op interviews met direct betrokkenen. Dit heeft hem in staat gesteld om een periode van een tiental jaar, waarin een team van militairen en specialisten trachten het net rond de grootste terroristenleider te sluiten, tot in detail te beschrijven. Sleutelfiguur in deze operatie is Maya (Jessica Chastain), een standvastige vrouw die door muren gaat om haar ultieme doel te bereiken.

Nog voordat Bin Laden in werkelijkheid gevonden werd, lag er al een filmbaar script met een vermoedelijk open einde klaar. Drastische wijzigingen waren noodzakelijk zodat het publiek de film weer als relevant zou zien. Vele kranten en tijdschriften kraken de film momenteel massaal af vanwege journalistiek prutswerk, waarbij het regisseur Bigelow vooral kwalijk wordt genomen dat het martelen door de CIA schijnbaar heeft geleid tot de ondergang van Bin Laden. Hoewel de film enkele morele vraagstukken uit de weg gaat, gaat het te ver om Zero Dark Thirty te bestempelen als propagandafilm.

Het is jammer dat de kwaliteit van deze film onderbelicht blijft door alle heisa. Want ongeacht de feitelijke onjuistheden en kritiekloze houding, behoort Zero Dark Thirty tot één van de beste films die in het filmjaar 2012 geproduceerd zijn. Het is een krachtige spionagethriller die zeer vakkundig is gemaakt door de vakvrouw die Kathryn Bigelow is. De film opent op een gewaagde wijze, door direct over te schakelen naar de eerder genoemde controversiële martelscènes. Wat volgt is een boeiende zoektocht die uiteindelijk eindigt met een indrukwekkende apotheose. Mede door het innovatieve camerawerk en het historische belang van dit moment, laat het weliswaar voorspelbare einde toch een geweldige indruk achter.

Met haar rol als de onverzettelijke Maya, is Jessica Chastain momenteel de belangrijkste gegadigde voor het winnen van het Oscarbeeldje voor beste actrice. Spijtig genoeg is haar kans om het beeldje daadwerkelijk binnen te halen ietwat geslonken door de eerder aangehaalde negatieve publiciteit rond deze film. Nadat zij eerder in de succesvolle filmhuisfilms Take Shelter en The Tree of Life bewees dat zij intense bijrollen met verve kan vertolken, draagt zij nu de gehele film op een overtuigende wijze. Waar zij in het begin van de film nog wat fragiel en onzeker oogt, transformeert zij niet geheel onverwacht langzaam, tot een spijkerharde dame die met haar koppigheid een verschil maakt in een wereld die vooral wordt gedomineerd door mannen.

Regisseur Kathryn Bigelow laat na het Oscarwinnende The Hurt Locker wederom zien waarom zij een vrouw is waar rekening meegehouden moet worden in Hollywood. Zero Dark Thirty is niet alleen een uitstekende thriller met een bewonderenswaardig optreden van de zeer talentvolle Jessica Chastain, het is tevens een film geworden die, al dan niet bewust, het publieke debat wederom heeft geopend omtrent de ondervragingstechnieken die door de Verenigde Staten toegepast zijn. Hoewel Bigelow haar film ongetwijfeld nog talloze keren moet verdedigen, staat buiten kijf dat Zero Dark Thirty vanaf het gedurfde begin tot het imponerende einde een meeslepend schouwspel is en zonder twijfel zal worden herinnerend als een filmisch hoogtepunt van een enigszins mager filmjaar.