Boek: Daniel Cohn-Bendit en Guy Verhofstadt - Voor Europa!
Volgens de Frans-Duitse Daniel Cohn-Bendit (fractievoorzitter van de Europese Groenen) en de Belg Guy Verhofstadt (fractievoorzitter van de Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa) staan we in Europa voor een keuze die van wezenlijk belang is. Deze keuze wordt op bladzijde 7 van hun manifest Voor Europa! genoemd: "Ofwel zetten we nu een heuse stap voorwaarts - op weg naar een écht verenigd en federaal Europa, geen gecentraliseerde superstaat -, ofwel klampen we ons verder vast aan de natiestaten en verliezen we onherroepelijk het vooruitzicht om in de geglobaliseerde wereld van de eenentwintigste eeuw een rol van betekenis te spelen."
Net als het boek zullen sommigen de cover zakelijk en duidelijk vinden terwijl anderen bij het woord 'saai' zullen uitkomen.
Hoewel Cohn-Bendit en Verhofstadt in de tweede helft van het boek geïnterviewd worden door Libération-journalist Jean Quatremer, bevat bovenstaand citaat nagenoeg alles wat de heren beweegt, bezighoudt en bezielt met betrekking tot Europa. Het toont de noodzaak aan die ze voelen om nu het nog kan een fundamentele verandering teweeg te brengen. Ook blijkt uit de quote dat het doel van de ommekeer een federaal Europa moet zijn (sterker nog, er wordt wat later in het boek zelfs gesteld dat het ultieme doel een wereldregering moet zijn). Deze staat, met de macht om individuele lidstaten te berispen mocht dat nodig zijn, moet zich dan niet bekommeren om het belang van individuele lidstaten maar om het Europese belang. Tevens wordt duidelijk dat de uit verschillende politieke stromingen afkomstige auteurs hun ideeën plaatsen tegen een historische achtergrond. De natiestaten hebben volgens hen hun beste tijd gehad en zijn volstrekt niet meer van deze tijd. En, wellicht ook niet onbelangrijk, het citaat is representatief voor het taalgebruik en de inhoud van alle ongeveer honderdvijftig pagina's van het boek. Lekker makkelijk weglezen is er niet bij.
Auteurs Daniel Cohn-Bendit (l.) en Guy Verhofstadt hebben hun boek in meerdere talen uitgebracht zodat alle Europeanen hun pro-Europese manifest kunnen lezen.
Dit laatste zou je kunnen beschouwen als een zwakte van het boek. Immers, de politici spreken over het bieden van 'een duidelijke toekomstvisie' aan de burger, maar dit werk zal vermoedelijk niemand politiek geïnteresseerd maken die dat niet al was. Een ander bezwaar is dat men af en toe in herhaling valt. Een beetje politicus heeft geleerd dat je de boodschap erin moet hameren (hammer it home), maar dat maakt het lezen er niet spannender op. Ook de stevige toon zal niet door iedereen gewaardeerd worden. De auteurs zijn er, niet zonder reden overigens, van overtuigd dat een terugkeer naar 'het voorbijgestreefde concept van de natiestaat' 'haast zelfmoord!' is en dat populisme vroeg of laat tot 'discriminatie, oorlog en vervolging' leidt, maar of het anti-Europa-aanhangers zal overtuigen valt sterk te betwijfelen. Sterker nog, het kan averechts werken. Immers, als je mensen aanvalt of bang maakt, kruipen ze soms nog verder terug in hun schulp.
Europa moet samenwerken om andere grote wereldmachten economisch het hoofd te kunnen bieden.
Wat dan wel weer overtuigend is, en waar het uiteindelijk natuurlijk allemaal om draait, zijn de argumenten van Cohn-Bendit en Verhofstadt om te kiezen voor een sterk, federaal Europa. Een belangrijk punt is dat Europa vrede en welvaart heeft opgeleverd in de tweede helft van de twintigste eeuw nadat er in de eerste helft van diezelfde eeuw een tweetal (!) wereldoorlogen en enorme armoede is geweest. Het door interviewer Quatremer geopperde tegenargument dat de VS in deze voorspoedige tijd een belangrijke rol hebben gespeeld, wordt gepareerd door te stellen dat de VS met de Europese integratie niets van doen hebben gehad en dat niemand daar het tegendeel van heeft bewezen. Tevens wordt erop gewezen dat de VS handelden uit eigenbelang: het land wilde een blok vormen tegen het communisme. Maar, ere wie ere toekomt, de uit deze wens voortgevloeide NAVO heeft wel vrede met de USSR gewaarborgd, aldus Cohn-Bendit. Dit heeft echter niets te maken met de ontwikkelingen bínnen Europa.
Een tweede punt is dat een gezamenlijk Europa nodig is om een economische vuist te kunnen maken tegen de VS en opkomende economieën als die van China en Brazilië. Duitsland en Frankrijk alleen kunnen dit binnenkort niet meer en over vijfentwintig jaar zit geen enkel Europees land nog in de G8, de club van de vooraanstaande industriële landen. Nog een wezenlijk punt is dat een federaal Europa veel daadkrachtiger kan zijn dan een samenraapsel van een aantal natiestaten dat meer aan zichzelf dan aan Europa denkt. Het voorbeeld dat hierbij gegeven wordt, is de crisis in Griekenland die een Europese crisis is geworden. Als Europa solidair achter Griekenland was gaan staan en borg had gestaan voor het land, was er geen vuiltje aan de lucht geweest. Daarom is het doel een soort Verenigde Staten van Europa, waarin beslissingen, net als in de VS, genomen worden voor het gehele gebied en niet vanwege de belangen van een bepaalde staat, zoals nu in Europa vaak gebeurt. Een sterker, federaal Europa is volgens de auteurs dus de enige mogelijkheid om een continent met vrede en welvaart te behouden. Een heldere en in zekere zin ook positieve boodschap die met dit tamelijk intellectuele werk helaas bij het grote publiek - dat behoorlijk mort en twijfelt over Europa - niet aan zal komen.
Hier ligt de toekomst.
