Film: The Adjustment Bureau

Je leven is uitgestippeld volgens een bepaald plan. Wijk je af van het plan, dan word je gecorrigeerd. Ben je eigenwijs, dan wordt het zware geschut ingezet.

David Norris (Matt Damon) is congreslid en kandidaat voor een positie als senator. Hij is erg jong voor die positie en daarmee een uitzonderlijk, opvallend figuur. Hij is voorbestemd om uiteindelijk het hoogste ambt van de Verenigde Staten te bekleden, maar die route heeft wat sturing nodig. Als hij op een dag Elise (Emily Blunt) ontmoet, een professioneel danseres, lijkt zijn leven de sturing te verliezen.

Het is op dit punt dat David te maken krijgt met het correctiebureau uit de titel. Hem wordt uitgelegd dat er voor iedereen een plan is geschreven en dat het correctiebureau bestaat om ervoor te zorgen dat deze plannen worden gevolgd. Hij krijgt het dringende advies niet eigenwijs te zijn; Elise hoort niet bij zijn plan. Hij mag haar nooit meer ontmoeten. Doet hij dat toch, dan zal er weer ingegrepen worden. Vertelt hij anderen over het bestaan van het correctiebureau, dan wordt hij 'gereset'; zijn geest wordt gewist en er blijft niets meer van hem over.

David is echter wel eigenwijs; hij probeert Elise toch te vinden en trekt daarmee de aandacht van de correctors, die direct allerlei methoden zoeken om in te grijpen. Onverstoorbaar gaat hij verder en roept daarmee zwaardere maatregelen over zichzelf en Elise af.

Het mooie van The Adjustment Bureau is dat het een slimme film met een hart is. Het concept van een instelling die het leven van elk persoon op Aarde beïnvloedt om het volgens een soort Hoger Plan te laten verlopen, heeft wat engs. Je leven is voorbestemd. Je mag zelf kiezen wat je op je brood doet en welke kleur overhemd je aantrekt, maar de grote beslissingen worden voor je gemaakt. Ook al heb je het zelf niet door. Daarnaast heeft de film een leuke sci-fi kant: de correctors hebben hun eigen methoden om hun werk te doen; hersenspoeling, telekinese en een fijnmazig netwerk van deuren die ze kunnen gebruiken om snel van de ene locatie naar de andere te springen en zo vlot te kunnen ingrijpen, daar waar het nodig is. Tenslotte draait het verhaal over de strijd van liefde versus een nogal zakelijk ingesteld persoonlijk plan, over vrije wil versus geleefd worden.

Het concept van een team van correctors die het leven beïnvloeden is afkomstig uit een kort verhaal van Philip K. Dick, wiens verhalen al vaker tot speelfilms hebben geleid (Blade Runner, Total Recall, Minority Report, om enkele te noemen). Waar het idee van Dick een goede basis levert, vult regisseur en scenarist George Nolfi de rest mooi in: een verhaal dat geen moment verveelt en niet leunt op clichés is het resultaat. Op geen enkel moment vraagt David zich, handen in het haar, af waarom 'de wereld zo oneerlijk in elkaar zit' of gaat hij als een paranoïde maniak door het leven. Een richting die een mindere filmmaker wellicht wel gekozen zou hebben. En dat is verfrissend. David zwijgt en gaat op zijn doel af, confronteert de correctors met vragen als hij ze betrapt en trekt zich voor een groot deel van het verhaal niet al te veel aan van de waarschuwingen.

De reden dat dit werkt is het acteerwerk van Damon en Blunt. Al bij hun eerste scène zie je dat David en Elise een goed stel vormen en hoop je, wetende wat komen gaat, op een overwinning van hun kant. Ze zijn geloofwaardig en weten je te overtuigen van hoe voorbestemd ze voor elkaar te lijken zijn.

De structuur van bepaalde scènes doet soms denken aan een wat mindere versie van Inception; het netwerk van deuren verbindt wijken, gebouwen en straten van New York aan elkaar op een manier die doet denken aan een ingenieus opgebouwde droom uit Nolans film. The Adjustment Bureau draait echter veel minder om het technische trucje en veel meer om de strijd van David en uiteindelijk ook Elise. De focus blijft op de hoop dat ze bij elkaar kunnen blijven, zonder het verhaal zoetsappig te laten worden, en daar haalt de film zijn kracht uit.