Film: Invictus
'Fussbal ist Fussbal, politik ist politik', aldus Ernst Happel. Deze voetbaltrainer behaalde met Feyenoord in 1970 als eerste Nederlandse voetbalclub de Europcup I voor landskampioenen. Je kan zijn uitspraak interpreteren dat sport en politiek niets met elkaar te maken hebben. Invictus bewijst het tegendeel. Sport en politiek kunnen wel degelijk elkaar overlappen voor een hoger doel. Nelson Mandela droomt van een natie waarin blank en zwart gemoedelijk naast elkaar kunnen leven. Het nationale rugbyteam van Zuid-Afrika versnelt dit proces door in 1995 wereldkampioen rugby te worden in eigen huis. Sport verbroedert, ook in Zuid-Afrika.
Invictus vertelt een verhaal over de levende legende Nelson Mandela. De president van Zuid-Afrika is op zoek naar een bindmiddel wat ervoor kan zorgen dat zijn bevolking toenadering tot elkaar zoekt. Na zijn aanstelling in 1994 als president, is er veel werk te verrichten voor Mandela om alle neuzen in Zuid-Afrika dezelfde kant op te laten wijzen. Waar andere landen een bloedige revolutie nodig hebben, omarmt Mandela de sport rugby om eensgezindheid onder de mensen te creëren. In 1995 wordt het wereldkampioenschap rugby in Zuid-Afrika gehouden, dit is het ideale podium voor het oog van de hele wereld waarop Zuid-Afrika kan laten zien dat zij als één man achter hun team staan. De wens van de president is duidelijk: wereldkampioen worden met de totale steun van het volk. Met Nelson Mandela als inspirator en onder de bezielende leiding van aanvoerder Pienaar (Matt Damon) flikken de Springboks (bijnaam van het Zuid-Afrikaanse rugbyteam) dit kunstje. Regisseur Clint Eastwood schotelt ons hiermee een film voor waarin krachtig leiderschap, emoties en sport elkaar ontmoeten en dit zorgt voor een daverende climax.
Morgan Freeman heeft met het spelen van Nelson Mandela een droom zien uitkomen. Hij liep al langer rond met deze gedachte en werd op zijn wenken bediend toen hij werd gevraagd voor deze rol. De uiterlijk gelijkenis gaat niet helemaal op tussen de Hollywoodster en Nelson Mandela. Interessanter is de vraag of Morgan Freeman het in zich heeft om de sterke persoonlijkheid van de Zuid-Afrikaanse president te evenaren. Het karakter van Mandela hangt nauw samen met de titel van de film. Invictus is de naam van een gedicht waar Mandela kracht uit putte tijdens zijn gevangenschap van ruim 27 jaar. Morgan Freeman scoort op dit onderdeel een ruime voldoende met zijn verpersoonlijking van Mandela. Zijn houding en voorkomen zijn goed en nauwgezet geacteerd, met als positieve uitschieter het leiderschap wat hij uitstraalt. Dat hij hiervoor een Oscarnominatie voor beste acteur heeft gekregen, is dan ook meer dan begrijpelijk. De timing van het uitbrengen van de film net voor de Oscars kan hem wellicht nog extra helpen richting het felbegeerde gouden beeldje.
Deze film snijdt indirect ook een actueel thema aan: het WK voetbal in Zuid-Afrika wat komende zomer wordt gehouden. Sport heeft de mensen in 1995 dan wel verbroederd in het organiserende thuisland, maar de geluiden over de gevaren in Zuid-Afrika zwellen de laatste tijd flink aan. We mogen in de 21e eeuw Zuid-Afrika nog steeds een land in opbouw noemen waarbij de misdaadcijfers niet liegen. Nelson Mandela heeft veel werk verricht voor zijn land, wat overigens prachtig naar voren komt in een scène van de film. De bodyguards van Mandela bekijken het dagschema van hun president en vragen zich af wanneer ze mogen rusten, want blijkbaar houdt de president zich niet vast aan de 40-urige werkweek. Maar goed, ondanks zijn nobele werk zijn er nog steeds townships in Zuid-Afrika waar de criminaliteit hoogtijdagen viert. Invictus laat ons een momentopname zien van Zuid-Afrika zoals we allemaal graag dit kleurrijke land willen zien. Dromen mag, maar we moeten niet de werkelijkheid uit het oog verliezen.
Invictus is een eerbetoon aan Nelson Mandela. De man die droomde van een sociaal verenigd Zuid-Afrika onder zijn hoede en trachtte dit te bereiken door rugby, meer sprookjesboekachtig kan het niet worden. Het resultaat is een mooie film waarin veel sentimenten en emoties aan te pas komen. Het Zuid-Afrikaanse rugbyteam wordt in 1995 wereldkampioen, maar de echte kampioenen zijn de blanke en zwarte Zuid-Afrikanen. Invictus herbergt een echte winnaarsmentaliteit.
