Film: Het Jaar 2602

In het multimediale project Het Jaar 2602 vertellen personen, die destijds kinderen tussen de 4 en 18 jaar oud waren, wat ze hebben meegemaakt in de jappenkampen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Begin '42 bezette Japan Nederlands-Indië. De Nederlanders moesten gehoorzaamheid zweren aan de Japanse keizer. Voortaan geldt de Japanse kalender; 1942 wordt het jaar 2602. Het project bestaat uit een documentaire, een website, een boek en een tentoonstelling. Hier wordt de documentaire besproken.


In Het Jaar 2602 komen ongeveer 50 mensen aan het woord, die herinneringen ophalen aan de tijd dat zij als kinderen in de jappenkampen zaten. Deze mensen worden in hun eigen huis geïnterviewd. Een vertrouwde omgeving voor de geïnterviewden, waardoor het voor hen makkelijker is om te praten over hun belevenissen. Bij elke geïnterviewde komt de naam in beeld en de leeftijd die ze toen hadden. De herinneringen worden afgewisseld met interessante archiefbeelden, onder andere van Japanse propagandafilms.

De documentaire laat 50 verschillende perspectieven op een collectieve ervaring zien, en vormt daarmee een gelaagd verhaal van een sterk onderbelichte gebeurtenis in de geschiedenis. Al deze mensen hebben hun eigen herinneringen van de gebeurtenissen, die de makers achter elkaar hebben gemonteerd, zodat een gebeurtenis van verschillende kanten en met veel details belicht wordt. Iedereen herinnert zich immers iets anders. Hierdoor komen er leuke anekdotes naar boven, bijvoorbeeld over een Japanner die dacht dat hij zijn rijst wel in een ‘doortrek’-wc kon wassen (hij wist immers niet wat het was). Tot hij de wc doortrok en al zijn rijst ineens weg was. Dit zijn de wat grappigere anekdotes die het geheel toch wat luchtiger maken.


Een klein minpuntje aan het feit dat er zo veel mensen geïnterviewd worden, is dat je de personen niet echt goed leert kennen; daar is simpelweg niet genoeg tijd voor. Als kijker wil je graag meer weten van bepaalde personen, je wilt ze beter leren kennen. Zo is er het ontroerende verhaal van een man wiens broertje overleed omdat hij niet mocht plassen, waardoor zijn blaas knapte. De man moest zijn broertje zelf begraven. Het was interessant geweest als de makers hier dieper op in waren gegaan; hoe was het voor hem om zijn eigen broertje te begraven? Het blijft af en toe helaas net iets te veel aan de oppervlakte.

Dit neemt niet weg dat Het Jaar 2602 een boeiende documentaire is geworden. Het is verrassend om te zien hoeveel de mensen zich nog kunnen herinneren, en hoe ze de vreemdste details hebben onthouden. Ook mooi is het om te horen hoe deze kinderen de verschrikkelijkste gebeurtenissen ervoeren; velen vonden het wel spannend dat er oorlog was. De belevenis van de oorlog door de onschuldige ogen van kinderen is wat deze documentaire zo bijzonder maakt. De website van het project, waarop een grote verzameling interviews en fotoportretten staat, gaat naar verwachting in augustus online.


Label: Holland Harbour Releasedatum: 7 mei 2009 Kijkwijzer:
Waardering film: