Film: 2012

Tom (Pitom)
Zo’n vijf jaar geleden, ergens in de diepste krochten van het internet, stuitte ik op iets wat later zou uitgroeien tot misschien wel de meest bekende rampprofetie ooit. Ik heb het hier natuurlijk over 21 december 2012, de dag waarop er een einde komt aan het voortbestaan van de wereld zoals wij die nu kennen. Althans, dat wordt beweerd door een steeds groter wordende groep doemdenkers. Zij baseren hun voorspelling op oeroude informatie van de Maya’s, die het ontwerpen van hun eigen kalender blijkbaar zo enorm beu waren dat zij om en nabij de eerdergenoemde datum het bijltje er maar bij neerlegden. Complotdenkers interpreteren deze vorm van gemakzucht echter als een bikkelharde voorspelling omtrent het noodlot van de mensheid. Recentelijk heeft een groepje academici overigens beweerd dat we voorlopig opgelucht adem kunnen halen, want door een rekenfout zaten we er al die tijd bijna tweehonderd jaar naast. Aangezien jij en ik het jaar 2208 hoogstwaarschijnlijk niet zullen halen, zullen we nooit aan den lijve ondervinden hoe het einde van de wereld gestalte krijgt. Gelukkig komt Hollywood met een goedmakertje voor deze teleurstelling, en wel in de vorm van een uiterst visuele verfilming van de aankomende apocalyps, 2012.


2012 is de nieuwste creatie van Roland Emmerich, een man die bekend staat om het bombastisch in beeld brengen van grootschalige rampen of gebeurtenissen, begeleid door flinterdunne verhaallijntjes die in feite totaal ondergeschikt zijn aan het filmische spektakel. Films als Independence Day, The Day After Tomorrow en 10,000 BC hebben reeds aangetoond dat de man geenszins verlegen zit om vooruitstrevende special effects, maar hij tegelijkertijd vrijwel gehele films tegen dit enkele aspect laat leunen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zijn werk altijd zeer uiteenlopend ontvangen wordt. Ook 2012 zal naar mijn verwachting niet eensgezind gewaardeerd worden, want ook hier draait het als nooit tevoren om het zo intens mogelijk in beeld brengen van ultieme destructie. De 2012-ramp leent zich in ieder geval uitstekend als setting waarin Emmerich kan laten zien wat hij in huis heeft. Voor iemand wiens grootste talent zich beperkt tot het verfilmen van nare gebeurtenissen is het einde van de wereld immers een potentiële bekroning van zijn oeuvre.



Allereerst is het verhaal geheel in lijn met wat we gewend zijn van Emmerich, om maar gelijk met het zwakste punt van de film te beginnen. Terwijl de gehele wereld tot gruis vergaat, worden van verschillende groepen mensen hun pogingen tot overleven gevolgd. Dit beperkt zich niet alleen tot hun strijd met de krachten van de natuur, maar betekent zoals gewoonlijk ook een uitgebreide kijk in hun persoonlijk leven. In andere woorden: voordat je als kijker getrakteerd wordt op dat langverwachte eerste rampzalige moment dat de apocalyps zal inluiden, heb je al ruim een half uur gekeken naar onder meer de vakantiebeslommeringen van Jackson Curtis (John Cusack) met zijn kinderen. Uiteraard is zo’n verhaallijn rijkelijk voorzien van een overvloed aan clichés. Vervelende kinderen, kapotgelopen huwelijken, het zit er allemaal in. Dit alles wordt zowel kwalitatief als inhoudelijk behoorlijk in perspectief geplaatst wanneer de Mayaprofetie dan eindelijk werkelijkheid wordt.

Het is vanaf dat moment dat 2012 zijn ware spierballen toont. Ik had namelijk nooit durven dromen dat de ondergang van de mensheid er zo likkebaardend lekker uit zal komen te zien. Alles is uit de kast getrokken om de aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en tsunami’s er adembenemend en overtuigend uit de laten zien. Bekende locaties van over de hele wereld zullen in 2012 zonder pardon met de grond gelijk worden gemaakt. Mede hierdoor wordt het gevoel dat onze planeet omgeven is door allesvernietigende chaos sterk naar voren gebracht. De film komt dan ook het meest tot zijn recht bij deze momenten van massale destructie, die je met kippenvel laten hopen dat 2012 niets meer is dan een populaire hoax.


Zelfs de verschillende verhaallijnen zijn vanaf het moment dat de ramp zijn intrede doet prima te behappen. Inhoudelijk zijn deze weliswaar uitermate zwak, maar de worstelingen om in leven te blijven van alle verschillende personages dragen wel degelijk bij aan de algehele spanning. Deze karakters worden bovendien vertolkt door een lijstje zeer gerenommeerde acteurs, wat evenzeer een hoop goedmaakt. Bovendien draagt het perspectief vanuit individuele personen bij aan de intensiteit van de reusachtige chaos. Juist door de nadruk te leggen op de nietige mens te midden van de genadeloze krachten der natuur, versterkt Emmerich de impact van alle ellende die de arme aardbewoners moeten doorstaan. Hoewel je daarbij net iets te vaak een personage op clichématige wijze aan de dood ziet ontsnappen, houd je als kijker regelmatig je hart vast. De momenten waarbij het accent even geheel van de ramp naar de meer verhalende elementen verschuift zijn helaas minder geslaagd. Dergelijke scènes halen simpelweg de vaart uit de film en laten je slechts vol ongeduld hopen dat er gauw ergens weer een complete stad onder de grond verdwijnt. Desondanks durf ik te beweren dat 2012 voor velen misschien wel een van de beste bioscoopervaringen van dit jaar zal zijn. Dankzij de spanning, de soms best wel sterke humor en, bovenal, het visuele spektakel zijn alle ingrediënten voor een uiterst amusante film aanwezig. Door het gebrek aan verhalende diepgang zal de film vanuit artistiek oogpunt geen hoge ogen scoren, maar dat doet verder nauwelijks iets af aan de adembenemende achtbaanrit die het is.

Label: Sony Pictures Releasedatum: 11 november 2009
Kijkwijzer: Waardering film:

Kijk voor meer films en dvd's in Film, Tv & Radio.