'Zweden moeten nieuwe taal leren'

MarcusViridis

Stel, je bent een middelgroot land en hebt te maken met een aantal mensen die vanwege hun manier van spreken, of doodgewoon door een taalachterstand, niet goed kunnen meekomen in de maatschappij. Wat kan je daaraan doen? Simpel: dan pas je gewoon de taal aan naar een nieuwe standaard.

In Zweden deden ze het. 72 procent van de bevolking is van mening dat de manier van spreken vaak doorslaggevend is bij het krijgen van een baan. In het Scandinavische land heeft zo ongeveer elke buurtsuper z'n eigen dialect, dan wel accent, iets dat niet altijd even handig is. Het standaard-Zweeds is gebaseerd op het dialect dat gesproken wordt in en om hoofdstad Stockholm en daarvan afwijken wil nog wel eens in het nadeel van een sollicitant werken.

Dit vonden ze bij training- en arbeidsbemiddelingsbureau Lernia belachelijk. Samen met een linguïst werd er als de sodemieter een dialect ontworpen dat beter bij de doorsnee Zweed zou passen. Nieuw Standaard Zweeds. Men maakte een mix van het Zweeds dat werd gesproken door alle sociale klassen uit alle hoeken van het land, om vervolgens wat acteurs in te huren die hier zinnen van moesten proberen uit te spreken. Hilariteit alom om de absurd klinkende zinnetjes natuurlijk, ware het niet dat Lernia het niet als grap bedoeld heeft. Dat het wat raar in het gehoor ligt maakt niet zoveel uit. Het gaat immers om een prototype. De padvinders en de medewerkers van de universitaire bieb van Stockholm proberen hiermee inmiddels onderling te communiceren.

Het grote publiek is wat minder enthousiast. Enkele noorderlingen vergelijken deze poging van het staatsbedrijf met praktijken uit de voormalige Sovjet-Unie, waarbij alle geschiedenis van voor het ontstaan van de heilstaat gewist werd. Enkelen hebben geluisterd naar de geconstrueerde taal en horen er geen uniformiteit in, maar gebrabbel dat migreert tussen verschillende dialecten. Er zouden zelfs buitenlandse accenten hoorbaar zijn.

Johanna Hallander, die het project leidde bij Lernia verwerpt de kritiek: "We willen niet beweren dat het Nieuwe Zweeds erg representatief is of dat iedereen op dezelfde manier moet spreken. Iedereen is anders, maar we willen uitlichten dat vakbekwaamheid weinig te maken heeft met de manier waarop iemand spreekt". Men hoopt dat het NIeuwe Standaard-Zweeds de huidige omgangstaal op den duur zal gaan vervangen.