FOK! Kiest: De kleine Christelijke partijen

Janneke (Janneke141)

Met minder dan drie maanden te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen probeert FOK! een overzicht te geven van wat er te kiezen valt. In de rubriek FOK! Kiest nemen we iedere week een grote en een kleinere partij onder de loep. In de vierde aflevering: de ChristenUnie en de SGP.

Ze worden vaak in één adem genoemd, staan vaak in de schaduw van het grote CDA maar zijn meer dan eens bereid gebleken om op constructieve wijze het kabinetsbeleid te steunen, doen meer dan alleen in de Bijbel lezen hebben naast diverse overeenkomsten toch duidelijke verschillen: de ChristenUnie van Gert-Jan Segers en de Staatkundig Gereformeerde Partij van Kees van der Staaij. Op zondag.

De geschiedenis van de ChristenUnie
De ChristenUnie bestaat sinds het jaar 2000, toen de fracties van de Reformatorische Politieke Federatie (RPF) en het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) besloten samen te gaan. Na de al snel vergeten Kars Veling werd André Rouvoet in 2003 de politiek leider, een uitstekend debater die onder meer het gezicht was in de campagne tegen de Europese Grondwet.

Bij de verkiezingen van 2006 scoorde de partij goed en hielp de ChristenUnie het CDA en de PvdA aan een meerderheid voor het kabinet Balkenende IV. André Rouvoet werd vicepremier (samen met Wouter Bos) en ook minister voor Jeugd en Gezin. Dit projectministerschap (maar met portefeuille) kan gezien worden als een kadootje aan de partij als dank voor de deelname, maar Rouvoet nam zijn taak serieus. Onder zijn leiding werden onder meer de Centra voor Jeugd en Gezin opgericht, en het Kindgebonden Budget ingesteld.

Hoewel de ChristenUnie zelf tevreden was over de opbrengsten van de regeringsdeelname (Rouvoet: “Opvang voor tienermoeders is een serieus alternatief voor abortus geworden, naast adoptie, maar dat kon altijd al. De beschermwaardigheid van het leven is in het beleid opgenomen. Er kwam een generaal pardon voor uitgeprocedeerde asielzoekers. We hebben het (program)ministerie van jeugd en gezin gekregen, een grote wens van ons. Wij kunnen niet ontevreden zijn”), zag de achterban dat iets minder, want de partij verloor licht bij de volgende verkiezingen. Rouvoet stopte (is tegenwoordig voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland) en droeg het stokje over aan Arie Slob. Hoewel niet altijd even zichtbaar, hield hij vast aan de uitgangspunten van de partij en het belang van de rol van het gezin daarin. In 2015 werd Arie Slob opgevolgd door Gert-Jan Segers, die iets meer de schijnwerpers opzoekt en bovendien bij de Algemene Beschouwingen een sterke indruk maakte.

De standpunten van de ChristenUnie
Gert-Jan Segers presenteerde in oktober het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. In een document van ruim 100 pagina's wil de partij vanuit haar Christelijke normen, waarden en tradities vooral aandacht geven aan kinderen, duurzaamheid en samenleven in vrijheid. Hiervoor is 'moreel leiderschap' nodig: "We hebben behoefte aan een moreel antwoord dat ten diepste gaat over de vraag: wat voor samenleving willen we zijn?".

De CU wil het beste voor de generaties van de toekomst. Daarom wil ze 1 miljard uittrekken voor de verhoging van de kinderbijslag en het kindgebonden budget, en voor uitbreiding van ouderschaps- en zorgverlof. Eenzelfde bedrag moet naar het onderwijs, waarmee de basisbeurs weer kan worden ingevoerd en er meer geld beschikbaar komt voor leraren en voor 'levenslang leren'. Zeer opvallend: de ChristenUnie wil niet het bijzonder onderwijs afschaffen, maar juist de openbare scholen. De Onderwijsinspectie moet de kwaliteit bewaken, maar hoe er les wordt gegeven is „aan de schoolgemeenschap op basis van een gezamenlijk gedragen identiteit en visie”

In het partijprogramma wordt John F. Kennedy geciteerd om de maatschappelijke dienstplicht te verdedigen: "Vraag niet wat je land voor jou kan doen, maar vraag wat je voor je land kunt betekenen". Iedereen moet tussen zijn 18e en 28e een half jaar dienstplicht vervullen binnen een groot spectrum van maatschappelijke sectoren. Verdringing op de arbeidsmarkt zou hiermee moeten worden voorkomen door te definiëren wat vrijwilligerswerk inhoudt. Per stageuur wordt een vergoeding van €4,50 gerekend die indien gewenst van de studieschuld kan worden afgetrokken, en gezamenlijk gefinancierd moet worden door overheid, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven.

Als de jongeren dan klaar zijn met opleiding en dienstplicht, moet hun positie op de arbeidsmarkt versterkt worden door aanpassing van de flexwet en de WW-regeling. Een langere periode van flexwerken moet bestaan uit steeds langere flexcontracten. De loondoorbetaling bij ziekte voor kleine bedrijven moet worden teruggebracht naar één jaar. De overheid gaat bedrijven financieel tegemoetkomen voor het in dienst nemen van ouderen, arbeidsgehandicapten, langdurig werklozen en mantelzorgers.

De lasten op arbeid moeten omlaag. Daarnaast wordt het belastingstelsel versimpeld naar een systeem met twee schijven: 35% tot 70.000 euro en 49% daarboven. Pensioenpotjes worden persoonlijk. Burgers moeten meer invloed krijgen op het beleid van verzekeraars, en het aantal polissen (nu meer dan 1400) moet omlaag. Nog een opvallende uitspraak: "Er kan een moment komen dat de gemeenschappelijke munt opgegeven moet worden om de Europese Unie te behouden. Dat zullen we echter nooit eenzijdig doen".

Op het gebied van integratie stelt de ChristenUnie een verplicht twee jaar durend leer-werktraject voor met taalles, burgerschapsvorming en vrijwilligerswerk. Daarmee moeten nieuwkomers vanaf dag één 'echt burger van dit land' worden. Gedurende deze tijd krijgen ze geen inkomen, maar wel onderdak, zorg, onderwijs en indien nodig leefgeld.

De geschiedenis van de SGP
De Staatkundig Gereformeerde Partij is opgericht in 1918 en sinds 1922 onafgebroken vertegenwoordigd in de Tweede Kamer, en is daarmee de oudste nog ongewijzigd bestaande politieke partij. De omvang van de partij is bijzonder constant: sinds de uitbreiding naar 150 zetels in 1956 waren er altijd twee of drie SGP’ers in de Tweede Kamer te vinden, waarbij de stemmen altijd voor het grootste deel uit de zogenaamde Biblebelt komen. Meeregeren deed de SGP nog nooit.

In het beginselprogramma van de SGP staat dat ze streeft naar een theocratie: een regering die is ingericht naar het voorbeeld uit de Bijbel. Doel is daarbij niet om een meerderheid van de kiezers voor dat idee te winnen, maar om te zorgen voor handhaving en doorwerking van die beginselen. De SGP wordt daarom ook wel een getuigenispartij genoemd.

De vorige leider van de SGP was Bas van der Vlies, het langst zittende Kamerlid ooit met een bijna mythische status. Hij was 10.599 dagen volksvertegenwoordiger en werd wel het staatsrechtelijk geweten van de Tweede Kamer genoemd. Hoewel de streng religieuze standpunten zeker niet door iedereen werden gedeeld, werd hij alom gewaardeerd om zijn inhoudelijke kennis en zijn beschaafde manier van debatteren. Van der Vlies kwam in 1986 in de Kamer, en brak in 2005 pas met de gewoonte om niet op televisie (het kastje van de duivel) te verschijnen. In juni 2010 volgde Kees van der Staaij hem op.

De standpunten van de SGP
In november presenteerde Kees van de Staaij het verkiezingsprogramma, getiteld ‘Stem voor het Leven’. In 82 pagina’s beschrijft de partij de hedendaagse uitvoering van het streven naar een theocratie. God is goed vertegenwoordigd in het programma, maar de hedendaagse problemen en uitdagingen in de samenleving komen ook duidelijk ter sprake en Van der Staaij hoopt naar eigen zeggen ook kiezers te winnen die weinig op hebben met de kerkelijke achtergrond van de partij.

Naast de religieuze achtergrond vaart de SGP een duidelijk rechtsere koers van de ChristenUnie. Dit zien we bijvoorbeeld terug op de gebieden veiligheid (5000 extra agenten), defensie (3-4 miljard extra) en Europese Samenwerking (niet meer bevoegdheden naar Brussel). De SGP is nog nooit te betrappen geweest op populisme, en de volgende twee standpunten komen dan ook echt voort uit de eigen achtergrond: geen (lokaal) stemrecht voor mensen zonder de Nederlandse nationaliteit, en een verbod op gebedsoproepen uit minaretten (niet op kerkklokken uiteraard).

We vinden de te verwachten SGP-standpunten ook terug in de bescherming van de vrijheid van onderwijs, het verbod op Godslastering, het in stand houden van de tekst ‘bij de gratie Gods’, de wet op de zondagsrust etc. etc. Recent vond in de Kamer de discussie over een vrijwillig levenseinde plaats. Het was een van de eerste keren dat de SGP echt lijnrecht tegenover het kabinetsbeleid stond.

Het verkiezingsprogramma van de SGP kwam afgelopen week nog in het nieuws. Voor het eerst staat namelijk de afschaffing van het homohuwelijk niet meer expliciet in het programma, en -nog meer voer voor discussie- de herinvoering van de doodstraf ook niet. De reden om ze weg te laten was niet omdat de partij daar niet meer achter staat, maar omdat de SGP daar bijna alleen in staat, en ze telkens veel aandacht trekken en dus afleiden van andere, belangrijkere standpunten. Lokale afdelingen willen ze nu toch graag opgenomen zien in het programma. Het partijcongres beslist daar komende zaterdag over.

De kandidaten
Voor de ChristenUnie staat Gert-Jan Segers uiteraard bovenaan. Segers is 47, opgegroeid in Leeuwarden en studeerde politicologie in Leiden. Hij komt voort uit de RPF-tak van de CU en werkte eerder onder meer voor de EO en de Gereformeerde Zendingsbond in Egypte. Voordat hij lijsttrekker werd heeft hij regelmatig deelgenomen aan maatschappelijke debatten over integratie.

Verder kent de bovenkant van de lijst geen verrassingen: de huidige kamerfractie bezet de bovenste 5 plaatsen. Op plek twee staat Carola Schouten, politiek talent van 2011, die we onder andere kennen omdat ze de voorzitter was van de kamercommissie die onderzoek deed naar de het lekken van informatie uit de ‘commissie Stiekem’.

Kees van der Staaij vinden we natuurlijk bovenaan de SGP-lijst. Hij is 48, studeerde rechten in Leiden en werkte daarna onder meer voor de Raad van State. Sinds 1998 zit hij in de Tweede Kamer. Afgelopen november won hij de Thorbeckeprijs voor politieke welsprekendheid: hij werd geroemd om zijn heldere formuleringen en zijn humor. Ook bij de SGP zijn de bovenste plaatsen ingeruimd voor de huidige fractie.

Waarom zou je op de ChristenUnie stemmen?
Omdat je vanuit je Christelijke (protestantse) roots normen en waarden belangrijk vindt, en de positie van het gezin, en kinderen in het bijzonder, wil beschermen. De jeugd moet onbezorgd zijn, maar ook vormen, en daar speelt een maatschappelijke dienstplicht een rol in. Zoek je een confessionele partij met een wat linksere sociale koers, dan zit je bij de CU op de juiste plek. Lijsttrekker Segers voert de Kamerdebatten misschien met een protestantse achtergrond, maar laat de hedendaagse realiteit duidelijk leiden bij zijn voorstellen.

Waarom zou je op de SGP stemmen?
Waarschijnlijk omdat je ouders dat ook doen, en omdat je gisteren (je leest dit immers pas maandag) van de dominee hebt gehoord dat dat de enige manier is om aan de toorn Gods te ontsnappen. Maar nu serieuzer: als je bescherming van het leven of rust op zondag belangrijk vindt, net als een heldere visie op onze staatsinrichting waarvan de basis in Den Haag ligt en niet in Brussel, dan kun je bij de SGP terecht. Als je met je stem een tegengeluid wil laten horen tegen het huidige beleid, en niet bij een populistische maar wel bij een rechts-conservatieve partij wil zijn, dan zou je de SGP kunnen overwegen. Als je voorstander bent van de doodstraf kan het overigens ook, maar de kans dat die weer wordt ingevoerd is nihil.

Waarom zou je niet op ze stemmen?
Omdat je vindt dat God geen plek hoort te hebben in de politiek. Er zijn dan op rechts of links voldoende alternatieven voor je te vinden.

Meediscussiëren over de ChristenUnie of de SGP kan op ons Verkiezingenforum.

In de volgende aflevering: de SP.