CBS presenteert vertrouwen en consumptie
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceert woensdag een flinke stapel cijfers over de Nederlandse economie. Het consumentenvertrouwen en de uitgaven van consumenten zijn daarvan misschien wel de belangrijkste, mede omdat consumenten al pakweg drie jaar hun geld diep in de zakken houden, in plaats van het uit te geven.
Zo lagen de bestedingen van consumenten in februari - het laatste meetmoment - 1,2 procent lager dan een jaar eerder. Die daling is al sinds het begin van 2011 gaande, zo blijkt uit CBS-cijfers. Opvallend genoeg is het vertrouwen van consumenten sinds vorige zomer wél aan een flinke opmars bezig.
De graadmeter voor vertrouwen bereikte in februari namelijk het hoogste punt sinds het najaar van 2011. In de maanden daarop nam het pessimisme onder Nederlandse consumenten nog verder af, en steeg de vertrouwensindex naar -4. Bij een stand van 0 zijn evenveel Nederlanders pessimistisch als optimistisch.
Het stijgende vertrouwen lijkt dus niet of nauwelijks door te werken in het bestedingspatroon van consumenten, een verband dat wel vaak wordt aangenomen. Wie optimistischer is over de economie en verwacht dat zijn eigen financiële situatie er de komende tijd alleen maar op vooruit gaat, geeft immers meer uit, zo is de gedachte.
Uit een onderzoek van het CBS uit 2003 blijkt dat verband gecompliceerder dan gedacht. Het is namelijk de koopbereidheid - een van de onderdelen van het consumentenvertrouwen - die het nauwst samenhangt met de bestedingen van consumenten. En die bereidheid is al sinds begin 2012 betrekkelijk laag. Het is vooralsnog vooral optimisme over de economie dat het consumentenvertrouwen aanjaagt.
In het eerste kwartaal van dit jaar steeg de bereidheid om uitgaven te doen voor het eerst in lange tijd tot boven de -15, na een tijd lang tussen de -20 en -25 te hebben geschommeld. Dat ook die toename nog niet zichtbaar is in de recentste bestedingscijfers komt doordat een stijging van de koopbereidheid pas met een vertraging van negen tot twaalf maanden doorwerkt in de uitgaven.
Mocht het CBS woensdag dus een flinke stijging in koopbereidheid presenteren, dan is het aannemelijk dat het nog wel even duurt voordat die toename doorwerkt in de uitgaven van consumenten. Als de sprong in bereidheid al invloed heeft, zo nuanceert een woordvoerder van het statistiekbureau.
"Er is zeker sprake van samenhang, maar er zijn nog meer factoren die een rol spelen", aldus de zegsman. "Als je geld wilt uitgeven, moet je natuurlijk wel eerst geld hebben." Naast de bereidheid om producten te kopen is dus ook het inkomen van huishoudens - en daarmee indirect de werkloosheid - van invloed op de consumentenbestedingen.