'Amsterdam-Zuidoost broeinest jonge criminelen'

In Amsterdam-Zuidoost is er een beerput opengetrokken. Het stadsdeel is een broeinest van jonge criminelen die in afwisselende groepjes vele tientallen kinderen hebben afgeperst. Het grote probleem is dat de slachtoffers geen aangifte willen doen, uit angst. Dat schrijft het Parool.

De slachtoffers worden onder meer op school, maar ook op straat of bij metrostations opgewacht, alwaar ze onder bedreiging telefoons, merkkleding en hun geld af moeten geven. Soms krijgen ze ook ‘boetes’ opgelegd, die ze per week of maand moeten voldoen. De afpersers zijn vaak tussen de 14 en 20 jaar, en vaak zelf slachtoffer geweest van afpersing. Uit angst draaien ze de rol om: ze nemen zelf de wapens ter hand en worden dader in plaats van slachtoffer.

Zwijgcultuur
De slachtoffers zwijgen om hun ouders te beschermen. Volgens het Parool zijn er geruchten dat er ouders in elkaar geslagen zijn toen die verhaal kwamen halen. Omdat iedereen zweeg, kon dit alles jarenlang plaats blijven vinden buiten het zicht van de overheid. Aangifte werd er niet gedaan.

In 2017 kwam de bal aan het rollen toen het stadsdeel, de politie, justitie en de gemeente de handen ineen sloegen. Beetje bij beetje komt de omvang aan het licht. Gerdine Dankers, als officier van justitie aan het project verbonden, zegt: “We grijpen in, want we dreigden in een impasse terecht te komen: niet ingrijpen betekende dat de orde niet langer zou worden gehandhaafd.”

Maffiapraktijken
Een rechercheur die liever anoniem blijft zegt tegen het Parool: "Dit heeft een maffia-achtige greep op de buurt. Het gaat om jongens die op heel jonge leeftijd al kneiterhard zijn. Er geldt één regel: praat nooit met de politie. Doe je dat wel, dan heb je een groot probleem."

Als iemand wél met de politie praat heeft dat grote gevolgen: diegene plaatst zichzelf in een sociaal isolement. Ook kan het leiden tot (ernstige) bedreigingen: in één geval kreeg een kind een alarmknop om direct te politie te kunnen alarmeren.

Problemen
Niet alleen kwetsbare kinderen zijn slachtoffer volgens de politie. Volgens professionals speelt er aan de daderkant vaak wel een scala aan problemen mee: geen vader in beeld, moeder weinig thuis, armoede. Sommige hebben een licht verstandelijke beperking.

Ook de invloed van rappers moet niet worden onderschat volgens politie en justitie: "De jongeren geven handen en voeten aan wat ze rappers horen en zien uiten, het leven van snel geld en een harde reputatie. Zo richten ze schade aan die ze zelf nauwelijks kunnen overzien."

Nieuwe aanpak
Sinds kort is het onder andere mogelijk om gedeeltelijk anoniem aangifte te doen. Op die manier kunnen verdachten minder persoonlijke informatie inzien. Het lijkt te werken, want sommige dadergroepen maken dusdanig veel slachtoffers dat ze die in een anonieme aangifte niet kunnen herkennen.

Ook al wil een slachtoffer geen aangifte doen, krijgt diegene nu wel passende hulp. Annerieke Coenraads, die namens de gemeente de aanpak coördineert: "Als je een melding doet, gaan we voor je zorgen. Als iemand nu een melding doet van een voorval, dan zorgen we dat er hulp komt die past bij het slachtoffer. Ook als je geen aangifte doet."

Moeders in actie
Sinds kort is er een groep moeders in het stadsdeel actief: De Zuidoost Safety Movement (ZSM). Deze moeders geven raad aan de jonge slachtoffers en hun ouders. Daarnaast verwijzen ze hen door naar de juiste instanties. De moeders worden bijgestaan door het stadsdeel, met een klein budget en een contactpersoon.

Annerieke Coenraads: "De moeders van ZSM zijn ongelooflijk belangrijk voor ons. Zij hebben zichzelf opgericht, omdat ze het vertikten nog langer slachtoffer te zijn. Zij kunnen de mensen namelijk uitleggen: de waarheid vertellen helpt wél."
Dit wordt benadrukt door de officier van justitie: "Deze moeders zijn opgestaan, ze hebben dit zelf meegemaakt. Moeders van slachtoffers én daders. We kunnen slachtoffers naar hen doorverwijzen. Dat is goud. Dit los je niet op zonder die moeders."