Nederland biedt onvoldoende zorg aan kwetsbare kinderen

De situatie voor kinderen in Nederland is afgelopen jaar verbeterd, maar hulp aan kwetsbare kinderen schiet in te veel gevallen tekort. Een zorgwekkend record is het fors gestegen aantal kinderen dat in de gesloten jeugdzorg zit: in 2017 waren dat er 2.710. Ook het feit dat kinderen die een alternatieve straf krijgen opgelegd, vanwege tekorten in de jeugdhulp tot een jaar moeten wachten tot ze deze kunnen uitvoeren is zorgwekkend. Dat blijkt uit het Jaarbericht Kinderrechten, dat dit jaar voor de elfde keer wordt uitgebracht door UNICEF Nederland en Defence for Children.

"We maken ons zorgen", zegt Suzanne Laszlo, directeur UNICEF Nederland. "Hoewel Rutte III expliciet aandacht besteedt aan kinderen in het regeerakkoord, is een grotere inzet nodig, op meerdere terreinen: van kindermishandeling tot jeugdhulp, jeugdstrafrecht, migratie en uitbuiting. Daarvoor hebben we concrete aanbevelingen gedaan in het Jaarbericht."

Een aantal verontrustende zaken die UNICEF Nederland en Defence for Children aantroffen in hun onderzoek:

  • Er zijn in 2017 geen verblijfsvergunningen toegekend aan alleenstaande kinderen, die buiten hun schuld niet kunnen terugkeren naar het land van herkomst. De criteria van het buitenschuldbeleid moeten worden herzien, nu zijn ze veel te strikt.
  • Het aantal meldingen van kinderporno is sinds 2012 met 800 procent gestegen. Meer capaciteit is nodig.
  • Net als voorgaande jaren kan de overheid geen cijfers aanleveren over Caribisch Nederland op de terreinen jeugdhulp, kindermishandeling, minderjarigen in het strafrecht, migratie en uitbuiting. Deze data zijn essentieel om de situatie van kinderen te monitoren.
  • Er zijn in 2017 bijna 400 buitenlandse minderjarigen verdwenen uit de opvang. Er moet meer aandacht komen voor deze verdwijningen.
  • Kinderen die slachtoffer zijn van kindermishandeling staan lang op wachtlijsten en krijgen onvoldoende passende hulp. Ze zijn, als gevolg van de decentralisatie van het jeugdbeleid, afhankelijk van wat gemeenten wel of niet voor hen doen. Landelijke cijfers over kindermishandeling ontbreken, terwijl die nodig zijn om de aanpak van kindermishandeling te verbeteren.
  • Minderjarige slachtoffers kunnen nog niet standaard rekenen op een kindvriendelijk verhoor tijdens een strafproces. Dat moet verbeteren.
  • Het aantal kinderen tot 18 jaar in de gesloten jeugdzorg is de laatste jaren toegenomen tot een zorgwekkend record van 2.710 kinderen in 2017. Dit is extra zorgelijk omdat een uithuisplaatsing in een gesloten instelling juist een uiterste maatregel moet zijn. Dit aantal moet omlaag.
  • Kinderen die een alternatieve straf opgelegd krijgen moeten soms wel een jaar wachten om deze te kunnen uitvoeren. De capaciteit bij jeugdhulp moet omhoog, zodat kinderen sneller hun alternatieve straf kunnen uitvoeren.

"Alle kinderen hebben dezelfde rechten. Het kan niet zo zijn dat wij de kinderrechten van bepaalde groepen kinderen in een welvarend land als Nederland aan de kant schuiven. Juist kwetsbare kinderen verdienen onze aandacht. Daarom roepen wij beleidsmakers en politici op aan de slag te gaan met de aanbevelingen uit het Jaarbericht," aldus Aloys van Rest, directeur van Defence for Children.

Beide organisaties zagen afgelopen jaar gelukkig ook vooruitgang:

  • De overheid besteedde de afgelopen jaren meer aandacht aan het signaleren en melden van kindermishandeling, waardoor meer slachtoffers in beeld komen.
  • Voor minderjarige slachtoffers is er nieuwe regelgeving die hen beter beschermt tijdens een strafproces.
  • Het aantal kinderen dat in verzekering is gesteld en in een politiecel verblijft, is met 26 procent flink gedaald, van 7.101 in 2016 naar 5.253 in 2017.

Het ministerie heeft aangekondigd dat er jeugdstrafrecht wordt ontwikkeld voor Caribisch Nederland. Hierdoor kunnen minderjarigen een straf krijgen die past bij hun leeftijd en gericht is op hun verdere ontwikkeling na hun straf.