Brussel start onderzoek Nederlandse Ikea-deal

Meubelgigant Ikea heeft 'mogelijk' dankzij twee fiscale deals in Nederland 'minder belastingen hoeven te betalen' dan andere bedrijven. EU-commissaris Margrethe Vestager (Mededinging) heeft daarom een diepgaand onderzoek geopend naar de afspraken met de Nederlandse Belastingdienst, kondigde zij in Brussel aan.

Het onderzoek van de Europese Commissie heeft betrekking op afspraken ('rulings') met dochterbedrijf Inter IKEA Systems dat in Delft is gevestigd. "Op basis van ons voorlopig onderzoek lijken twee fiscale rulings die de Belastingdienst in 2006 en 2011 heeft afgegeven de belastbare winst van Inter IKEA Systems in Nederland aanzienlijk te hebben verlaagd", aldus Vestager. Dat komt neer op ongeoorloofde staatssteun omdat andere bedrijven niet dezelfde voordelen hebben.

Ikea bestaat uit twee holdings: de IKEA Group, waaronder alle meubelwinkels hangen, en het in Delft gevestigde Inter IKEA Systems dat gaat over het intellectueel eigendom. Via een franchiseconstructie werd onderlinge winst en geld tussen Nederland, Luxemburg en Liechtenstein doorgeschoven om gebruik te maken van gunstige belastingconstructies.

Een miljard euro
Vestager noemt geen bedragen maar in een eerder onderzoek door de Groenen in het Europees Parlement naar belastingontwijking van Ikea wordt een bedrag van bijna een miljard euro tussen 2009 en 2014 genoemd.

"Alle ondernemingen, groot of klein, multinational of niet, moeten hun eerlijk deel van de belastingen betalen. Lidstaten mogen niet toelaten dat bepaalde ondernemingen minder belastingen betalen door hen toe te staan hun winsten kunstmatig naar een ander land te verschuiven", aldus Vestager.

In 2016 vorderde Nederland op last van de commissie al 25,7 miljoen euro terug van Starbucks. De Amerikaanse koffieketen genoot via een deal met de Belastingdienst miljoenen euro's voordeel in de jaren 2008-2014, oordeelde de commissie. De Nederlandse regering heeft de zaak ondanks dat het bedrag bij Starbucks al is teruggehaald aan het Europees Hof van Justitie voorgelegd, maar die loopt nog.

Update 14.03 uur: reactie Ikea
Ikea houdt zich aan de belastingregels in alle gebieden waar de meubelverkoper actief is, stelt het Zweedse bedrijf in een reactie. "De manier waarop wij door nationale overheden belast zijn, komt naar onze mening overeen met Europese regels. Het is goed dat dit onderzoek dat kan bevestigen en duidelijkheid kan verschaffen."

De meubelgigant laat verder weten dat het onderzoek een zaak tussen de Europese Commissie en Nederland is. Ikea stelt wel de beslissing van commissaris Margrethe Vestager te bestuderen. Ook zegt het bedrijf "uiteraard"mee te werken aan het onderzoek en vragen van Nederland en de Commissie te willen beantwoorden.

Update 15.45 uur: Nederland werkt mee
Nederland zal meewerken aan het onderzoek. De regering onderschrijft het belang van het onderzoek van de Europese Commissie naar dergelijke zogenoemde fiscal rulings. Dat heeft staatssecretaris Menno Snel van Financiën laten weten.

Snel benadrukt dat zo'n officiële procedure niet betekent dat vaststaat dat sprake is van staatssteun. De Europese Commissie heeft twijfels over sommige aspecten van een ruling, aldus de bewindsman. Hij wijst erop dat hij zelf een onafhankelijke commissie een onderzoek laat doen.

"Rulings mogen geen ruimte bieden voor bevoordeling van individuele bedrijven en mogen niet tot verstoring van de interne markt leiden", aldus Snel. Hij wil niet dieper inhoudelijk ingaan op de specifieke rulings tussen Ikea en de Belastingdienst, omdat de wet dat verbiedt.

Brussel start onderzoek Nederlandse deal IKEA
Brussel start onderzoek Nederlandse Ikea-deal (Foto: ANP)