'Ierland ook maar uit de EU'

Volgens het Britse Labour-parlementslid Kate Hoey moet Ierland zich positiever opstellen in de Brexit-onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk. Die zitten momenteel muurvast vanwege het probleem van de Noord-Ierse grens. Hoey zou niet verbaasd zijn als ook Ierland de komende jaren de EU verlaat, schrijft The Journal.

De patstelling is als volgt. De EU-lidstaten hebben op aandringen van Ierland afgesproken dat er geen handelsbesprekingen met Londen komen voordat de Britten een acceptabele oplossing hebben voorgesteld hoe de grens met Noord-Ierland open kan worden gehouden. Dit is een voorwaarde uit het Goede Vrijdag-vredesakkoord, dat er in 1998 kwam nadat pro-Ierse republikeinen en pro-Britse unionisten elkaar decennialang naar het leven stonden. Maar Londen vindt dat de status van de grens moet volgen uit de handelsbesprekingen, terwijl Ierland en de andere EU-landen menen dat dit afzonderlijk wordt geregeld.

Genscontroles zijn echter een verplichting indien het Verenigd Koninkrijk zoals gepland uit de douane-unie stapt. En de Noord-Ierse DUP, gedoogpartner van de Britse regering, is fel tegenstander van een oplossing waarbij Noord-Ierland wél in de douane-unie blijft.

Onontkoombaar
Hoey, en dit is opvallend voor iemand van de Labourpartij, stuurt dan ook schijnbaar aan op de volgende situatie. In maart 2019 stapt het Verenigd Koninkrijk inclusief Noord-Ierland uit de douane-unie, eventueel zonder EU-exitdeal. Doordat er dan verschillende douane-voorwaarden gelden tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek, is een gesloten grens onontkoombaar.

Een open grens is echter vastgelegd in het Goede Vrijdagakkoord, en Londen doet vervolgens alsof zijn neus bloedt. Of zoals Hoey het uitdrukt: "Als er geen deal komt gaan wij geen fysieke grens opzetten." Met andere woorden, dat moeten de Ieren dan maar doen.

Daarmee ontstaat de situatie waarbij Londen zich aan het Goede Vrijdagakkoord houdt maar Dublin niet. Maar als EU-lidstaat is het de Ieren dan ook onmogelijk gemaakt om dit te doen, en dus, zo is Hoeys implicatie, moet Ierland de EU dan ook maar verlaten als ze de grens zo graag open willen houden.

Handelsminister
De Britse handelsminister Liam Fox benadrukte dit weekeinde nog eens dat de status van de Ierse grens wat Londen betreft enkel via handelsbesprekingen kan worden vastgesteld.

De strategie van de Britten lijkt hiermee duidelijk: de grenskwestie gebruiken om een vrijhandelsakkoord af te dwingen. Met andere woorden: nagenoeg zo vrij als binnen de EU geldt, maar dan zonder vrij verkeer van personen. Een handelsakkoord gaat immers niet alleen over Ierland, maar over alle EU-lidstaten.

De Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney liet maandag evenwel weten dat de andere 26 EU-lidstaten vierkant achter Ierland staan. Londen kan handelsbesprekingen dan ook vergeten totdat het met een levensvatbaar plan voor de Ierse grenskwestie komt. Oftewel: het is uitgesloten dat de EU meegaat in de strategie van Groot-Brittannië.

Daarmee wordt het steeds waarschijnlijker dat de Britten uiteindelijk zonder deal de EU uitcrashen. Maar of dat ook daadwerkelijk betekent dat de Ieren de EU dan ook maar verlaten, valt sterk te betwijfelen. Dat wordt gezien als het opnieuw binnentreden van de Britse invloedssfeer, en na eeuwenlange Britse overheersing is daar weinig animo voor onder de Ierse bevolking.