Europa ontdekt zijn eerste zwaartekrachtgolf

Wetenschappers hebben voor de vierde keer een zwaartekrachtgolf gemeten. Dat is een trilling in de 'ruggengraat' van het heelal. Die schokgolf gaat de hele ruimte door en kwam op 14 augustus om 12.30 uur Nederlandse tijd langs de aarde.

De eerste drie golven waren ontdekt door Amerikaanse scanners. Die hebben het signaal van vorige maand eveneens opgepikt, maar voor het eerst is het ook gemeten door een speciale detector in Europa, de Virgo in de buurt van het Italiaanse Pisa.

Ook het Amsterdamse instituut Nikhef doet mee aan dat onderzoek. Aan de Virgo is jarenlang gewerkt om de scanner te verbeteren. Sinds 1 augustus is hij weer in bedrijf. Binnen twee weken was het dus al raak.

Albert Einstein
De nieuwe zwaartekrachtgolf ontstond doordat twee zwarte gaten op 1,8 miljard lichtjaar afstand van de aarde samengingen. Het ene zwarte gat was 31 keer zo zwaar als onze zon, het andere 25 keer. Samen vormden ze een nieuw zwart gat. Dat was 53 keer zo zwaar als onze zon. De fusie slingerde enorme massa's aan energie weg door het heelal.

Albert Einstein opperde honderd jaar geleden dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd. Die vormden volgens hem één geheel, dat hij ruimtetijd noemde. Bij een grote gebeurtenis kan ruimtetijd trillen, als de rimpels in een vijver wanneer iemand er een steen in gooit.

Nobelprijs
Het gelijk van Einstein is pas nu te bewijzen, met extreem gevoelige detectoren. Daarin schijnen laserstralen door kilometerslange armen. Als een zwaartekrachtgolf langs de aarde trekt, verschuift de straal een miljoenste van een miljoenste van een miljoenste van een meter.

De Amerikanen Kip Thorne en Rainer Weiss zijn de drijvende krachten achter de detectoren. Zij worden daarom ook genoemd voor de Nobelprijs voor de Natuurkunde dit jaar. De winnaars daarvan worden waarschijnlijk volgende week dinsdag bekendgemaakt.

Europa ontdekt zijn eerste zwaartekrachtgolf
Europa ontdekt zijn eerste zwaartekrachtgolf (Foto: ANP)