'Gorilla's kunnen leren praten'
De Dawn dan wel Rise of the Planet of the Apes staat minder onmogelijk ver bij ons vandaan dan bijna iedereen gedacht had. Onderzoekers van de universiteit van Wisconsin-Madison ontdekten dat je gorilla's gedrag kan aanleren dat de basis zou zijn om uiteindelijk te kunnen spreken.
Het onderzochte object heet Koko en was al wereldberoemd omdat zij bijzonder vaardig is in het communiceren via gebarentaal. Nu hebben de onderzoekers ontdekt dat Koko ook de juiste stem- en ademcontrole heeft geleerd. Een behoorlijke opstap naar gesproken taal.
Tot nu toe werd dat niet voor mogelijk gehouden. Reeds in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw deed men al moeite om onze 'neven', de chimpansees te leren spreken, maar alle pogingen faalden jammerlijk. Sindsdien is men ervan uitgegaan dat apen simpelweg de mentale capaciteiten missen om hun ademhaling en stemgeluid doelbewust te controleren.
Na het bestuderen van 71 uur beeldmateriaal van Koko kwamen de wetenschappers erachter dat zij wel degelijk bewuste controle heeft over haar ademhaling en vocalisatie. Het lukt de gorilla om negen verschillende gedragingen te vertonen, zoals het op bevel kuchen, zogenaamd je neus snuiten, ademen op een bril (om hem schoon te maken) of het blazen op een muziekinstrument.
De muziek speelt ze voor haar plezier en zal hooguit op RadioNL gedraaid worden, maar de overige geluiden kan ze op verzoek produceren.
“Ze produceert geen mooi, periodiek geluid wanneer ze die gedragingen tentoonspreidt, zoals wij doen wanneer we praten”, legt onderzoeker Marcus uit. “Maar ze kan haar strottenhoofd voldoende controleren om een gecontroleerd gebrom te laten horen.”
Een sprekende gorilla zullen we voorlopig nog niet tegenkomen, mits we Jan Boskamp niet meerekenen. Maar de technieken om dit uiteindelijk te leren zijn dus wel aanwezig bij de apen. De conclusie ligt dan ook voor de hand dat deze eigenschappen al aanwezig waren bij de gemeenschappelijke voorouders die we delen met de mensapen, zo'n 10 miljoen jaar geleden.
Het lijkt het idee te weerleggen dat spraak een evolutionair fenomeen is dat alleen binnen de 'menselijke' tak van mensapen ontstaan is.
'Waar blijft de koffie?'
