Wie is de opvolger van president Obama?

Toen de Amerikaanse president Obama vorige week de details van de Iran-deal bekendmaakte waren alle Republikeinse presidentskandidaten er als de kippen bij om er schande van te spreken. Veel kandidaten beloofden dat ze het al op de eerste dag van hun potentiële ambtstermijn zouden herroepen. Democraat Hillary Clinton omarmde het akkoord juist. Ze prees haar partijgenoot voor de historische onderhandelingen. Het onderstreept dat er fundamentele verschillen tussen de twee partijen bestaan. De uitslag van de presidentsverkiezingen in 2016 kan op heel veel mensen invloed hebben.

Hoewel de officiële voorverkiezingen pas over zes maanden van start gaan, is het spel al lang op de wagen. In het land van de permanente campagne moet je immers het hele jaar geld ophalen om een kans te maken als het stemmen gaat beginnen. Maar hoe ziet het presidentiële veld er eigenlijk uit?

Republikeinen: 16 kandidaten
De Republikeinse Partij is niet de homogene eenheid die de (Nederlandse) media er soms van maken. Het is een alliantie van verschillende groeperingen; allen met hun eigen wensen, verlangens en doelstellingen. De strijd om de Republikeinse nominatie is dus niet zozeer een strijd tussen individuen, maar tussen facties (groeperingen). Het gaat er niet zachtzinnig aan toe.

Deelnemers als Jeb Bush, Chris Christie, Marco Rubio en John Kasich kun je zien als establishment-kandidaten. Ze vinden hun steun vooral bij gematigde kiezers die meer bezig zijn met business dan met de kerk. Rick Santorum, Bobby Jindal, Ben Carson en Mike Huckabee zijn typische sociaal-conservatieven. Ze richten zich juist vooral op de evangelische stemmers. Neoconservatieven (hawks) als Lindsey Graham proberen stemmers te verwerven door het prediken van een agressieve buitenlandse politiek.

De Libertarische Rand Paul zal juist een terughoudende overheid willen zien, zowel op binnen- als buitenlands vlak. Ted Cruz zal zich willen onderscheiden door het benadrukken van zijn fiscaal-conservatieve bona fides. Sommmige kandidaten passen bij meer dan één factie en er zijn ook nog kandidaten die zich niet gemakkelijk in een hokje laten plaatsen, zoals Scott Walker en Donald Trump.

Kandidaatoverzicht  (Foto: Washington Post)
Kandidaatoverzicht (Foto: Washington Post)

TV-zender FOX News houdt op 6 augustus de eerste van twaalf Republikeinse debatten. Het belooft al meteen grote gevolgen te hebben. FOX nodigt alleen de tien hoogst genoteerde deelnemers in de peilingen uit. De overige kandidaten zien de kans om hun concurrenten het vuur aan de schenen te leggen aan zich voorbij gaan. Voor gevestigde namen als Trump, Bush en Walker is deelname een zekerheidje, maar veel kandidaten zullen er alles aan doen om op dat podium te verschijnen, want betere publiciteit kun je niet kopen. Verwacht de komende weken dus veel publiciteitsoffensieven van kandidaten die nu net buiten de top-tien vallen.

Democraten: 5 kandidaten
Hoe anders is de strijd aan Democratische zijde. Waar het de Republikeinen ontbreekt aan een duidelijke frontrunner is Hillary Clinton bij de Democraten juist de gedoodverfde winnaar. Dat is tevens haar grootste valkuil, omdat het haar campagne een gevoel van onvermijdelijkheid kan geven, en weinig enthousiasme oproept.

De linkervleugel van de partij heeft zich echter rondom Bernie Sanders geschaard; de 73-jarige senator van Vermont voor wie socialisme geen vies woord is. Sanders is een favoriet van de vakbonden en heeft Clinton onder meer aangevallen op haar steun voor vrijhandel. Zijn populariteit is echter vooral te danken aan zijn kruistocht tegen de grote banken die hij wil opbreken, en zijn steun voor links-liberale kroonjuwelen als het verhogen van het minimumloon en het actief bestrijden van inkomensongelijkheid.

Ondanks zijn onverwachte succes blijft Sanders de zware underdog. In de polls blijft hij voorlopig ver achter op Clinton. De overige Democratische kandidaten kunnen voorlopig weinig indruk maken. Maar er is één man die het veld wellicht nog op zijn kop zou kunnen zetten: vice-president Joe Biden. Hij zou waarschijnlijk over de steun beschikken om nog een serieuze campagne op touw te zetten, maar het lijkt erop dat hij na twee eerder gefaalde presidentscampagnes geen derde keer zijn hoed in de ring gooit.

Dinsdag werd John Kasich de zestiende Republikeinse presidentskandidaat en de 21e kandidaat in totaal. Verwacht wordt dat het aantal nog verder kan oplopen. We gaan een lang jaar tegemoet.

Dit artikel is geschreven door Gambetta.