Oud-SS'er Gröning: ik draag morele schuld
Oud-SS'er Oskar Gröning zegt moreel verantwoordelijk te zijn voor de gruweldaden in het nazivernietigingskamp Auschwitz, waar hij in de jaren veertig als onderofficier werkzaam was. Op de openingszitting van zijn proces wegens medeplichtigheid aan de moord op driehonderdduizend mensen erkende Gröning (93) dat hij in Auschwitz heeft gewerkt.
Bij de rechtbank in Lüneburg zei Gröning tegen journalisten dat hij verwacht te worden vrijgesproken. In zijn verklaring in de rechtbank maakte hij geen gewag van directe betrokkenheid bij gruweldaden. Hij kan een maximale gevangenisstraf van vijftien jaar krijgen.
"Ik deel in de morele schuld, maar of ik volgens het strafrecht schuldig ben, is aan u om te beslissen", zei Gröning tegen de rechters.
Gröning registreerde in Auschwitz hoeveel geld en bezittingen werden ingenomen van mensen die per trein in het kamp arriveerden en van wie velen direct in de gaskamers werden omgebracht. Om die reden wordt hij in sommige Duitse media ook wel 'de boekhouder van Auschwitz' genoemd.
Het proces van Gröning is het eerste waarin de redenering juridisch wordt getoetst dat iedereen die in een vernietigingskamp van de nazi's bewaker was vervolgd kan worden wegens medeplichtigheid aan moord.
In het geval van Gröning gaat het om de periode tussen mei en juni 1944, toen 425 duizend Hongaarse joden naar Auschwitz werden gedeporteerd. Van hen werden er driehonderdduizend vrijwel onmiddellijk vergast.
"Met zijn werk droeg de verdachte bij aan de moordmachine", zei aanklager Jens Lehmann.
Gröning vertelde dat hij zich in 1940 vrijwillig bij de SS aanmeldde. Hij diende in Auschwitz van 1942 tot 1944. Hij zegt niet aan de gruweldaden daar te hebben deelgenomen en zei dat hij, zodra hij er voor het eerst getuige van was, om overplaatsing had verzocht.
Een SS-officier deelde Gröning en zijn mederekruten deel dat ze in Auschwitz een 'taak gingen uitvoeren die duidelijk niet aangenaam zou zijn, maar noodzakelijk voor de eindoverwinning'. Verdere details gaf de officier niet, maar andere SS'ers vertelden Gröning dat joden in Auschwitz werden geselecteerd op hun arbeidscapaciteiten. Diegenen die niet konden werken, werden vermoord.
Gröning zei om overplaatsing te hebben gevraagd toen hij zag hoe een SS'er in 1942 een baby tegen een voertuig sloeg, waarna 'het huilen stopte'.
Hoe lang het proces zal duren is nog niet bekend. Tot eind juli zijn er zittingen gepland.
Auschwitz-overlevende Eva Kor zei dat Gröning inmiddels een oude man is, die een zwaar leven achter de rug heeft, 'maar door zijn eigen toedoen'. "Als je schuldig bent, is er dan zoiets als morele schuld zonder juridische?"
