Luchtalarm relikwie van Koude Oorlog
Sinds de invoering van het luchtalarm in 1952 werd de Nederlandse bevolking gedurende tientallen jaren maandelijks herinnerd aan de dreiging van een atoomaanval vanuit het oosten. "Er was een reële dreiging", zegt Sjoerd Rekker, locatiemanager van het Museum Bescherming Bevolking, gevestigd in de voormalige commandopost in Rijswijk. "Het was in zekere zin beangstigend, want je werd elke maand gewezen op het feit dat er op enig moment een kernoorlog kon uitbreken. Het geluid van dat luchtalarm hoorde bij die dreiging."
Rekker reageert daarmee op het besluit te stoppen met het luchtalarm, een maatregel die eind 2017 zijn beslag moet krijgen. In dat jaar viert het luchtalarm zijn 65e verjaardag en kan dan met pensioen.
Het luchtalarm werd van 1952 tot en met 1986 bediend door de organisatie Bescherming Bevolking (BB), een eenheid die in die periode de zorg had voor de bevolking bij een eventuele nucleaire. chemische of biologische aanval. Op het hoogtepunt van de Koude Oorlog telde de BB circa 165.000 vrijwilligers en had het onder meer de zorg over schuilkelders. Het luchtalarm werd bediend vanuit de 45 kringcommandoposten, verspreid over heel Nederland. Twee daarvan zijn nog in gebruik als museum, die in Rijswijk en die in het Friese Grou.
Hoogst zelden werd het alarm ook gebruikt om de bevolking te waarschuwen voor andere zaken. Rekker herinnert zich de dreigende overstroming van Tuindorp Oostzaan in de jaren zestig. Tijdens de Watersnoodramp in 1953 zweeg het alarm echter. De BB en het netwerk van alarmpalen waren destijds nog niet in het hele land operationeel.
Van 1993 tot 1998 werd het netwerk aangepast en werd het alarm, verspreid via 4283 zogenoemde WAS-palen, wat zachter afgesteld. De werkzaamheden van de BB werden voordien al overgenomen door het Rode Kruis, de brandweer- en later de Veiligheidsregio's.
BB-deskundige Rekker heeft wel begrip voor het opheffen van het maandelijkse alarm. "Dat is door de tijd achterhaald. Er zijn nu voldoende andere mogelijkheden om mensen voor gevaar te waarschuwen. En gelukkig is het alarm tijdens de Koude Oorlog nooit afgegaan voor de aanleiding waarom het in het leven werd geroepen."
