In Memoriam: Seth Gaaikema (1939 - 2014)

Gisteren is één van de laatste grote cabaretiers van de oude garde van de zestiger en zeventiger jaren overleden. Naast Toon Hermans, Wim Sonneveld en Wim Kan was ook Seth Gaaikema erg geliefd bij liefhebbers van cabaret, al werden zijn woordspelingen niet door iedereen gewaardeerd. In deze FOK!toen blikken we terug op het leven van de man die ook uitblonk in het schrijven van succesvolle musicals en het vertalen van populaire musicals.

 Uit de Amigoe di Curacao van 11 juni 1965
Uit de Amigoe di Curacao van 11 juni 1965

De vroege jaren
Seth Regner Gaaikema wordt op 11 juli 1939 geboren in Uithuizen als zoon van twee doopsgezinde predikanten. Als Seth 19 jaar oud is zit hij op het Praedinus Gymnasium in Groningen. Datzelfde jaar maakt hij zijn toneeldebuut met het stuk Eet Ze Met Hapjes, waarmee de jonge komediant in Huize Maas in Groningen te zien is. Vanaf de late jaren vijftig schrijft Gaaikema teksten voor onder meer Wim Kan, Wim Sonneveld en Frans Halsema. Zo schrijft Gaaikema samen met Roelof Stalknecht het liedje 'Altijd Als Ik Bel Bel Bel' voor Halsema. Ook vertaalt de jonge schrijver buitenlandse musicals zoals My Fair Lady, Oliver en Kiss Me Kate.

My Fair Lady (1960)
My Fair Lady (1960)

De eerste solo-show
In 1961 gaat de jonge cabaretier voor het eerst op tournee door Nederland met zijn eerste solo-programma Avondje Nederlands. Een jaar later maakt Seth Gaaikema samen met het Kwartet Roelof Stalknecht zijn debuut op vinyl op de single 'Kip In Parijs'.

 Kip in Parijs (1962)
Kip in Parijs (1962)

In 1964 besluit Gaaikema om beroepscabaretier te gaan worden. Twee jaar later ontvangt Seth de Culturele Prijs van de provincie Groningen. In 1968 maakt Gaaikema naam als de vertaler van de musical Sweet Charity met in de hoofdrol Jasperina de Jong.

Wat een Spreker is die Man!
Een jaar later is Gaaikema tijdens de allerlaatste dag van de zestiger jaren op de televisie te zien met zijn oudejaarsshow Heer ik Kom Hier Om te Twijfelen. Van de show verschijnt ook een lp met hoogtepunten, getiteld En...Ik, Zei Seth. Op de plaat komen we onder meer het liedje 'Wat Een Spreker Is Die Man' tegen, waarmee Gaaikema in 1970 zes weken in de Nederlandse Top 40 zou staan.

De grote doorbraak
De grote doorbraak van Seth Gaaikema zou volgen in 1970 als hij met zijn show Tien Miljoen Geboden in de theaters van Nederland te zien is. Aan de show werken ook The Blue Diamonds en Willeke Alberti mee. In 1971 mag Gaaikema opnieuw een oudejaarsshow presenteren. Onder de titel Met Mekaar op Ouwejaar ontvangt Gaaikema gasten zoals The Blue Diamonds, Snip en Snap (Willy Walden en Piet Muyselaar), Tante Leen, Louis van Dijk en vele anderen.

Het tv-programma van 31 december 1971
Het tv-programma van 31 december 1971

In 1975 maakt Gaaikema de show Familie Willekeur waarmee de cabaretier van zijn grappige imago af wou komen. Er zit dan ook meer politiek in het programma verwerkt. Van deze show verschijnt in 1976 de elpee Dat Týpisch Hollands Vingertje, waarop we onder meer 'Voordat Het Uyltje Knapt', 'Wiegellied Der Toekomst' en 'Gul Zijn Van Een Ander' tegenkomen.

Gul zijn van een ander.
Dat is een mooie sport.
Je doet aan naastenliefde.
Maar komt zelf niks te kort.

Gul zijn van een ander.
Een wonderschoon vermaak.
Wees een ware Christen.
Op kosten van de zaak.

Dat Týpisch Hollands Vingertje (1976)
Dat Týpisch Hollands Vingertje (1976)

Een braakmiddel
In 1978 schrijft Gaaikema zijn eerste eigen musical. In de musical Swingpop speelt Robert Long de hoofdrol, maar de muzikant is niet te spreken over het schrijfsel van de cabaretier. Long noemde de musical 'een braakmiddel' en stapte overspannen uit de cast. Ook de pers was niet al te positief over de musical.

Seth (1980)
Seth (1980)

Het zou daarna tot de tachtiger jaren duren voordat Gaaikema weer op de televisie te zien was. In 1985 is de cabaretier op Veronica te zien met een oudejaarsconference. Het jongere kijkpubliek van de zender heeft niet zoveel op met de oubollige woordgrappen van Gaaikema en de cabaretier is vanaf dat moment ook een dankbaar onderwerp voor collega-lolbroeken. Ook in 1986, 1988, 1990 en 1994 is Gaaikema op de beeldbuis te zien met oudejaarsconferences.

De laatste jaren
Nadat hij in 1987 een Gouden Harp in ontvangst mag nemen vertaalt Gaaikema in 1991 de uiterst succesvolle musical Les Misérables in het Nederlands. Een jaar later mag Gaaikema een optreden doen bij het afscheid van de oude Tweede Kamer. De cabaretier is te zien met zijn conference De Laatste Klap. In oktober 1996 heeft Gaaikema succes met zijn vertaling van de succesvolle musical Miss Saigon. Drie jaar later verschijnen er in één jaar zelfs twee musicals van de hand van Gaaikema. Zo vertaalt hij het verhaal van Elisabeth en in Duitsland is de musical Adam Und Eva te aanschouwen.

Uit de Leeuwarder Courant van 18 augustus 1999
Uit de Leeuwarder Courant van 18 augustus 1999

Na in 2001 de Kubus Award voor zijn gehele oeuvre te hebben ontvangen tijdens het Musicalgala, is Gaaikema in 2013 en begin 2014 voor het laatst op tournee met zijn voorstelling Wat ik Nog Graag Zou Willen. Na 55 jaar kwam er een einde aan de cabareteske loopbaan van de predikantenzoon. Op dinsdag 21 oktober 2014 wordt Seth Gaaikema met hartklachten opgenomen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in 's-Hertogenbosch. Later op de dag zou de 75-jarige cabaretier en tekstschrijver overlijden.

Je moet verdomme weten dat je op me bouwen kunt.
En dat je me in alles vertrouwen kunt.
Je moet verdomme weten dat ik je trouw blijf tot het graf.
Dat weet ik nu zo zeker, zelfs dat verdomme kan eraf.
(Seth Gaaikema - 1990)