Indonesië schaft directe lokale verkiezingen af
Aanstaand president Joko Widodo van Indonesië heeft zijn eerste nederlaag moeten incasseren. Het vertrekkende parlement besloot vrijdag de directe verkiezingen voor burgemeesters en gouverneurs af te schaffen. Het wetsvoorstel, dat wordt gezien als een terugslag voor de democratie, werd aangenomen dankzij de steun van een coalitie van rechtse partijen wier kandidaat de in juli gehouden presidentsverkiezingen verloor en die heeft aangekondigd de nieuwe regering zoveel mogelijk te zullen dwarsbomen.
De rechtstreekse verkiezing van lokale en regionale bestuurders werd in 2005 ingevoerd. De maatregel was onderdeel van de democratische overgang die Indonesië doormaakte na de val van wijlen dictator Soeharto. Joko Widodo, alias Jokowi, en zijn partij wilden de directe verkiezingen handhaven. De partij van vertrekkend president Susilo Bambang Yudhoyono verliet het parlement voor de stemming en zorgde er daarmee voor dat het voorstel het haalde. Eerder deze week sprak Yudhoyono zich nog tegen het voorstel uit. De nieuwe wet betekent dat burgemeesters en gouverneurs voortaan weer door gemeenteraden en regionale parlementen gekozen zullen worden. Tot 2005 werd ook de president indirect gekozen, door het parlement.
De krant The Jakarta Globe schreef in een hoofdredactioneel commentaar dat de nieuwe wet alle vooruitgang die de afgelopen tien jaar is geboekt op het gebied van democratisering ongedaan maakt. De bevolking wordt uitgesloten van het democratisch proces en 'Indonesië is teruggekeerd naar een systeem van elitaire democratie waarin een handvol corrupte politici die slechts hun eigen belangen dienen de dienst uitmaakt', aldus de krant.
Een netwerk van pro-democratische activisten heeft al aangekondigd de nieuwe wet te zullen aanvechten bij het Constitutioneel Hof, dat besluiten van het parlement ongedaan kan maken.
De woede van tegenstanders van de wet richtte zich vrijdag voor een groot deel tegen Yudhoyono en zijn partij. Yudhoyono, die momenteel in Washington is, toonde zich teleurgesteld over de uitslag van de stemming en zei dat de regering de wet mogelijk eveneens zal aanvechten. Hij legde niet uit waarom zijn partij niet tegen het voorstel had gestemd, maar de stemming vermeed.
Yudhoyono 'hangt in het buitenland de staatsman uit, terwijl hij thuis de stekker uit democratische verkiezingen trekt', tweette Sidney Jones, een vooraanstaand politiek analyticus uit Indonesië.
Prabowo Subianto, die de presidentsverkiezingen verloor van Jokowi, is een generaal uit de tijd van Suharto. De rechtse coalitie waarvoor hij kandidaat stond betoogde dat rechtstreekse lokale en regionale verkiezingen duur zijn. Bovendien zouden ze eerder corrupte leiders aan de macht brengen dan het oude systeem van indirecte verkiezingen. Jokowi en andere voorheen onbekende politici hebben hun opmars te danken aan de rechtstreekse lokale verkiezingen, die hen in staat stelden de kiezers direct aan te spreken. De van oudsher grootste partijen hebben hierdoor hun greep op de macht kleiner zien worden.
"Het is moeilijk om deze wet niet te zien als een brutale politieke manoeuvre om de electorale macht van het volk in het licht van de nederlaag bij de presidentsverkiezingen weer over te hevelen naar de partijleiders", schreef Andrew Thornley, deskundige op het gebied van Indonesische verkiezingen bij de Asia Foundation, donderdag op zijn blog.
Uit verschillende onafhankelijke opiniepeilingen is gebleken dat een ruime meerderheid van de Indonesiërs de rechtstreekse verkiezingen wilde handhaven.
Joko Widodo wordt op 20 oktober beëdigd als president.
