Timmermans bepleit realpolitik in 'afscheidsspeech'

De chaotische wereld van vandaag vraagt om minder idealisme en meer realpolitik. Ook moet veiligheid centraler komen te staan in het buitenlands beleid. Dat heeft minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (PvdA) dinsdagavond gezegd in een toespraak in Amsterdam.

Timmermans ging in de H.J. Schoolezing in de Rode Hoed in op de wereldorde zoals die na de Koude Oorlog is ontstaan. "Het is een wereld die vraagt om realpolitik. Wij moeten de wereld weer meer zien zoals zij is en minder zoals wij wensen dat zij zou zijn", stelde Timmermans in de al maanden geleden aangekondigde lezing, die het karakter kreeg van een afscheidsspeech nu hij binnenkort naar Brussel vertrekt.

In het Nederlandse buitenlands beleid is de afgelopen jaren steeds meer nadruk op handel en economie komen te liggen. Dat is niet voldoende, betoogde Timmermans. "Wie met realisme naar de uitdagingen kijkt, zal snel tot de conclusie komen dat we het met alleen economische diplomatie niet gaan redden."

Timmermans wil meer nadruk op internationale veiligheid. Te weinig aandacht daarvoor leidt uiteindelijk tot instabiliteit. "En dan komt niet alleen onze handel, maar ons hele waardepatroon onder druk te staan." Daarbij hoort dat de militaire capaciteit van de NAVO wordt vergroot, met alle kosten van dien.

Ook bepleitte Timmermans een grotere rol op het wereldtoneel voor de EU. Daarvoor is wel meer eensgezindheid vereist. Volgens Timmermans heeft de Europese benadering van de crisis rond Oekraïne aangetoond dat dat mogelijk is. De aanpak was 'juist en onvermijdelijk', en moet worden voortgezet. De EU moet ook minder afhankelijk worden van Russisch gas.

Met Rusland moet de EU de confrontatie niet uit de weg gaan, betoogde Timmermans. "Een slappe houding van onze kant zal leiden tot nog meer minachting van president Poetin."

Voor de EU ziet Timmermans een 'nieuwe opdracht', namelijk het beschermen van Europese, democratische waarden 'in een wereld die ons niet noodzakelijkerwijs gunstig gezind is'. "Het is verleidelijk om onze ramen en deuren dicht te gooien, of om uit voorzorg in te binden. Dat is echter een vergissing. Alleen als Europeanen standvastig zijn kunnen ze hun manier van leven verdedigen."

De H.J. Schoolezing wordt jaarlijks in de Rode Hoed gehouden op initiatief van het weekblad Elsevier. De lezing is genoemd naar de in 2007 overleden journalist H.J. Schoo en werd vorig jaar gehouden door premier Mark Rutte (VVD).