Eerste Wereldoorlog is voor wereldleiders dichtbij
De wereldleiders die donderdag in Ieper stilstaan bij de honderdste jaardag van de start van de Eerste Wereldoorlog hebben ook een persoonlijke band met de Grote Oorlog. Onder anderen de Amerikaanse president Barack Obama, zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin, president van Frankrijk François Hollande, de Britse premier David Cameron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel zijn maar een paar generaties verwijderd van de - ogenschijnlijk verre - geschiedenis.
Cameron sprak in maart vol trots over de broer van zijn overgrootvader die diende in het Canadese leger. Hij sneuvelde tijdens de tweede slag om Ieper, de slag waarin de Duitsers voor het eerst gifgas inzetten. In totaal kwamen drie van Camerons verre familieleden in de oorlog om.
Onlangs dook een foto op van een van de grootvaders van Angela Merkel, waar mogelijk uit blijkt dat hij samen met andere Polen aan het westfront tegen Duitsland gevochten heeft. Documenten tonen dat haar opa in Proznan, destijds Pruisisch en nu Pools gebied, aanvankelijk als dienstplichtige soldaat diende in het Pruisische leger. Op de foto draagt hij een uniform van het Hallerleger, dat aan Franse zijde tegen Duitsland streed. Mogelijk is Merkels grootvader gevangengenomen of uit het Pruisische leger gedeserteerd. Overtuigend bewijs is er niet.
De Eerste Wereldoorlog speelde zich niet alleen af in Europa. De oorlog in oostelijk Afrika zette het leven van de grootvader van Barack Obama op zijn kop. Obama schrijft in zijn autobiografie Dromen van Mijn Vader dat zijn opa zich tijdens de oorlog 'nuttig maakte voor de blanke man' en in de wegenbouw werkte. Volgens het boek De Obama's: het Onvertelde Verhaal van een Afrikaanse Familie van Pete Firstbrook diende Hussein Onyango Obama in het King's African Rifles Carrier Corps, dat in Afrika tegen de Duitsers vocht. Het aantal gesneuvelde militairen was in dat korps volgens Firstbrook 'ontstellend hoog'.
De grootvader van Vladimir Poetin werkte voor de oorlog als kok. Volgens de Russische Nationale Encyclopediedienst werd hij 'opgeroepen voor het front', maar welke rol hij daar had, is niet duidelijk.
Van de Franse president Hollande hebben beide grootvaders in de Eerste Wereldoorlog gevochten. Gustave Hollande werd officier. Robert Tribert, van zijn moeders kant, was eigenlijk kleermaker en werd korporaal in het Legertheater.
Voor de 88-jarige Italiaanse president Giorgio Napolitano is de Eerste Wereldoorlog misschien nog het meest dichtbij. Zijn vader Giovanni heeft aan de voet van de Alpen gestreden aan het front. "Een mens lijdt immens, maar keert beter terug", schreef vader Napolitano later in een boek. "Iedereen die deelneemt aan de oorlog lijdt, maar de overlevenden houden er een nieuwe binding met het leven aan over."
Tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn 65 miljoen mannen ingezet in de strijd. Het aantal slachtoffers, burgers en militairen, wordt geschat op zo'n 37 miljoen.
