Zorgen over invoering Jeugdwet

De meeste gemeenten hebben nog geen afspraken gemaakt met zorgaanbieders over de voortgang van de jeugdzorg volgend jaar. Een zorgelijk beeld, zo schrijft voorzitter Leonard Geluk dinsdag in de derde rapportage van de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugdzorg.

Gemeenten hebben nog onvoldoende keuzes en beslissingen genomen om zich volledig te gaan richten op de jeugdzorg. Ook afspraken tussen regio's en bureaus jeugdzorg over een 'zachte landing' zijn nog volop in ontwikkeling, zo is te lezen in het rapport.

Gemeenten die op koers liggen om de verantwoordelijkheid voor de zorg van jongeren per 1 januari 2015 op zich te nemen, krijgen een pluim. Maar, zo waarschuwt het rapport, dat is niet het landelijke beeld. Gemeenten en partners moeten prioriteiten stellen, keuzes maken en besluiten nemen. Alleen dan kunnen ze op tijd klaar zijn, zo luidt het advies.

De Eerste Kamer heeft halverwege februari ingestemd met de nieuwe Jeugdwet. Hierdoor worden gemeenten vanaf volgend jaar verantwoordelijk voor alle zorg voor jongeren. De Tweede Kamer stemde in oktober al in met het voorstel van staatssecretaris van Volksgezondheid Martin van Rijn (PvdA).

Nu zijn zowel gemeenten als rijk en provincies verantwoordelijk voor de jeugdzorg. De gedachte is dat de zorg verbetert als gemeenten verantwoordelijk worden voor alle ondersteuning, hulp en zorg aan kinderen, jongeren en opvoeders. Gemeenten zijn namelijk beter in staat om maatwerk te leveren, denkt Van Rijn. Die boekt hiermee tegelijkertijd een forse bezuiniging in.

Tegenstanders maken zich vooral zorgen over de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg voor jongeren. Nu valt die zorg nog onder de zorgverzekeringswet en kan daardoor worden afgedwongen. Critici vrezen dat de nieuwe wet naar de 'afgrond' voert, omdat het recht op zorg wordt vervangen door een zorgplicht. Hierdoor wordt de kwaliteit van de zorg afhankelijk van de woonplaats, vrezen zij.

Bovendien moeten ook gemeenten bezuinigen. Hierdoor bestaat het risico dat gemeenten bijvoorbeeld goedkope sociale werkers inzetten terwijl eigenlijk psychiatrische hulp nodig is. Ook vrezen tegenstanders dat kinderen niet meer de juiste behandeling krijgen, omdat er bij gemeenten onvoldoende deskundigheid is. Voorafgaand aan de behandeling van de wet kreeg de senaat hierover een petitie aangeboden, die bijna honderdduizend keer was ondertekend.