'Denken aan wetenschap maakt moreel'

Echte wetenschap is neutraal. Het is niet afhankelijk van meningen, normen en waarden, of ideologieën. Een veelgehoorde klacht, vooral uit religieuze hoek, is dat wetenschap daarom amoreel is. Daardoor zouden ook diens aanhangers amoreel zijn. Maar niets blijkt minder waar.

Onderzoekers van de University of California Santa Barbara testten de hypothese dat wetenschap gezien wordt als een morele bezigheid. Immers, zo veronderstelden de onderzoekers, wetenschap legt de nadruk op waarheidsvinding, rationaliteit en onpartijdigheid - allemaal dingen die beter zijn voor de samenleving dan voor het individu.

Ze deden vier onderzoeken om de hypothese te toetsen. Eerst onderzochten ze de correlatie tussen moraliteit en wetenschappelijkheid. Ze vroegen een groep mensen om een moreel oordeel over een casus en lieten hen een vragenlijst invullen over hun relatie met wetenschap. Daaruit bleek duidelijk dat mensen met een grotere affiniteit voor wetenschap strengere morele oordelen velden.

Maar zoals iedere FOK!ker weet, is correlatie niet gelijk aan causatie. Om dat verband vast te stellen, deden ze nog drie onderzoeken. Ieder van de drie onderzoeken begon met een puzzel: woorden werden dooreen geschud. Vervolgens moesten de proefpersonen een zin maken met de woorden. Sommigen kregen wetenschappelijke woorden, anderen neutrale woorden.

Daarna werd op drie manieren de moraliteit van de proefpersonen gemeten. In de eerste moesten ze opnieuw een moreel oordeel vellen over een casus. In de tweede werd hen gevraagd hoeveel menslievende daden ze afgelopen maand deden. De derde manier was het dictatorspel. Daarbij krijgt een proefpersoon een bedrag, dat hij volledig zelf mag verdelen over zijn medespelers.

Uit ieder onderzoek kwam hetzelfde resultaat. Proefpersonen die in het eerste deel van de test wetenschappelijke woorden voorgeschoteld kregen, handelden in de tweede helft van het onderzoek moreel correcter. Oftewel, door simpelweg wetenschap in hun achterhoofd te houden, werden de proefpersonen betere mensen.