FOK!auto: de eerste snelwegen
Van winterbanden tot kreukelzones, van snelwegen tot drempels, van de nieuwste sportwagen tot het oudste vehikel – alles wat met auto's en verkeer te maken heeft komt vanaf vandaag twee keer per week op FOK! langs. Djeez, superworm en Chuck_N0rr1s verzorgen om de beurt een stukje.
Vandaag: het ontstaan van snelwegen, deel 1 (1870-1921). De afbeeldingen zijn klikbaar.
Eerste snelweg: meerdere kandidaten
De eerste snelweg ter wereld is een titel die normaal weggelegd is voor twee wegen. De Duitsers openden in 1921 de eerste tolweg waar alleen auto's op mochten rijden, racen en oefenen: AVUS. Veel kenmerken van snelwegen van nu werden in de AVUS opgenomen. De eerste tientallen kilometers Italiaanse Autostrada, geïnspireerd door de AVUS, werden in 1924 opgeleverd.
Toch is zoals bij vrijwel elke grote vernieuwing en uitvinding eigenlijk niet één weg 'de allereerste snelweg', maar evolueerde het idee van de snelweg in verschillende landen afzonderlijk en min of meer tegelijkertijd. De eerste Reichsautobahnen en lange stukken Autostrada zouden in de jaren twintig en dertig verschijnen, maar het idee van een landelijk verspreid autowegennetwerk is al decennia ouder.
1870-1908: Brooklyn Parkway
Al in 1870 werd in New York de Brooklyn Parkway aangelegd, die in 1908 werd aangepast voor gemotoriseerd verkeer (maximumsnelheid 40 km/u). Een foto hierboven van hoe die Parkway er nu uitziet. De New York Parkways werden vanaf dat jaar stukje bij beetje met privaat geld gefinancierd en later aangepast voor autoverkeer.
1913: Lincoln Highway
Tussen 1900 en 1910 werd in de VS nagedacht over de eerste highway die het hele land van kust tot kust zou verbinden. Vanaf 1913 werd die gepland en gebouwd: een twee- tot vierbaansweg die (48 jaar na Lincolns dood) als 'Lincoln Highway' werd gedoopt. De weg werd ook wel 'The Main Street Across America' genoemd. Iowa:
Pennsylvania:
De reistijd van kust tot kust werd drastisch verkort en de honderden dorpen en steden die aan de weg lagen kregen een economische boost. Toch kwamen tot in de twenties maar een paar stukken af en was het geen snelweg zoals we ze nu kennen.
Reistijd verkort door spoorrails en autowegen
In die tijd werd wegenaanleg in de VS gezien als een lokale verantwoordelijkheid. Wegen in rurale gebieden moesten maar onderhouden worden door de boeren aldaar en veel staten in de VS hadden expliciet overheidssubsidie voor aanleg van infrastructuur verboden. Mede daardoor duurde het in 1830 nog twee weken om de Mississippi te bereiken vanaf New York. In 1870 was dankzij een goed railnetwerk de reistijd nog twee dagen.
In 1930 was de reis in één eeuw met een factor 14 verkleind tot één dag, vooral dankzij de Federal Aid Highway Act van 1921, die publiek geld voor een nationaal autowegennetwerk vrijmaakte. In 1922, een jaar na AVUS en twee jaar voor de Autostrada, werd de zogenaamde Pershing Map geproduceerd door het leger. Zij gaven op een kaart de meest vitale wegen van het land aan. Een landelijk netwerk van highways werd aan de hand van die kaart aangelegd, veelal duizenden kilometers lang vierbaans en van beton of asfalt gemaakt in plaats van straatstenen. ('Echte' vierbaans snelwegen zouden pas eind jaren '30 in Amerika gebouwd worden.)
Wegenaanleg: van lokaal naar continentaal
In het kort zouden de jaren twintig tot zeventig dezelfde ontwikkeling doormaken als een jaar of tachtig eerder tussen ruwweg 1840 en 1900: eerst lokale, dan regionale, vervolgens landelijke en uiteindelijk internationale transportnetwerken van autosnelwegen. Al vanaf de uitvinding van de auto werd erover gedroomd, maar vanaf 1932 begon er echt vaart in te komen. Daarvoor moeten we naar de Weimarrepubliek in Duitsland, een jaar later met Hitler aan het roer.
De Europese kant van de Autostrada/snelweg/Autobahn leest u in een volgende editie van FOK!auto, waarschijnlijk eind volgende week: Reichsautobahnen, de Autostrada en de AVUS komen dan aan bod. Daarvóór zullen Chuck_Norris en Djeez je zaterdag en woensdag van nieuwe FOK!auto's voorzien.
De tien miljoenste Ford-T reed in 1924 van New York naar San Francisco over de Lincoln Highway.
