Hof VS: 'antihomowetgeving ongrondwettelijk'

Vandaag is een belangrijke dag voor homorechten in de VS. Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft zich de laatste tijd gebogen over zowel de Defense of Marriage Act (DOMA) als Proposition 8 (Prop 8), beide controversiële wetgeving aangaande homohuwelijken. Aangezien vandaag de laatste dag is van hun zittingstermijn, worden er uitspraken verwacht.

Homorechtenactivisten kijken reikhalzend uit naar de uitspraken. Sommigen staan zelfs al twee weken lang iedere dag weer op de trappen van het gerechtsgebouw. Vandaag is het nog drukker, omdat men verwacht dat het hof eindelijk uitspraken zal doen. Al sinds gisterenavond worden de trappen bezet door benieuwde homorechtenactivisten.

"Je krijgt maar één keer de kans om op het cement te slapen en een historische beslissing te horen", zegt rechtenstudente Joanna. Ook student Karna Adam is gekomen om een historisch moment bij te wonen: "Het is als rechtszaak een enorme mijlpaal en het is geweldig dat ik het kan zien en dat ik de mensen in deze rij zo gepassioneerd kan zien."

Maar niet iedereen is er 'om erbij te zijn geweest'. Advocaat Jared Millrad hoopt door de beslissing eindelijk zijn vriendje te kunnen huwen. Dat is niet de enige reden dat hij er is: "Ik kwam voor alle mensen die er niet bij konden zijn, levend of dood, inclusief mijn helden in de LGBT-gemeenschap."

Het Amerikaanse 'Supreme Court' ofte Hooggerechtshof is het hoogste rechtsorgaan in de Verenigde Staten. Het is hun taak om wetgeving en jurdische procedures te toetsen aan de Amerikaanse Grondwet.

DOMA is federale wetgeving die het de federale overheid verbiedt om de voordelen voor gehuwde stellen ook aan homoseksuele echtparen toe te kennen. Het werd al in 1996 ingevoerd, met steun van een groot deel van het Amerikaanse parlement, dat toen gedomineerd werd door de conservatieve Republikeinse Partij.

Prop 8 is een toevoeging aan de Californische grondwet die expliciteert dat de staat alleen huwelijken tussen een man en een vrouw mag erkennen. Het amendement werd aangenomen na een referendum onder de Californische bevolking in 2008, waarbij een nipte meerderheid voor het voorstel stemde.

Na veel juridisch getouwtrek zijn zowel DOMA als Prop 8 in het voorjaar van 2013 in behandeling genomen door het Hooggerechtshof. Het Hooggerechtshof wordt verwacht rond 16:00u te beginnen met het uitdelen van uitspraken. Het is allerminst gegarandeerd dat ook de uitspraken over DOMA en Prop 8 daarbij zitten, maar dat wordt wel verwacht.

Update 16.17 uur:
Het Hooggerechtshof heeft zojuist bepaald dat DOMA ongrondwettelijk is. Vijf van de rechters stemden in met het oordeel, vier waren het oneens. DOMA zou discriminerend zijn, volgens het oordeel: "DOMA pikt er een groep mensen uit waarvan de staat vindt dat ze recht hebben op erkenning en bescherming om hun eigen vrijheid te verbeteren."

Volgens SCOTUSblog lijkt het erop dat de rechtszaak rond Prop 8 afgewezen wordt omdat de persoon die de zaak aanspande niet de juiste 'standing' heeft, wat betekent dat hij niet het recht heeft een zaak over dat onderwerp aanhangig te maken bij een rechtbank.

Update 16:35 uur:

Het Hooggerechtshof heeft zoals verwacht de rechtszaak rond Prop 8 afgewezen. Het hof verklaart: "We hebben nog nooit het recht van een burgerlijke partij geaccepteerd om de grondwettelijkheid van een statuut van een staat te verdedigen, zolang volksvertegenwoordigers van die staat dat niet verdedigen. We weigeren dat nu voor het eerst te doen."

Om dat even te vertalen naar begrijpelijk Nederlands: het hooggerechtshof heeft beslist dat degene die de rechtszaak heeft aangespannen, niet het recht heeft om dat te doen. Het oordeel van een lagere rechter, die Prop 8 afkeurde, blijft daarom voorlopig staan. Het is wel mogelijk dat iemand die wél het recht daartoe heeft, een volksvertegenwoordiger dus, alsnog naar het Hooggerechtshof stapt om het vonnis van de lagere rechter ongedaan te maken.