Nederland staat stil bij oorlogsslachtoffers
Nederland herdenkt vrijdag alle Nederlandse burgers en militairen die sinds het begin van de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen in oorlogen en bij vredesoperaties. Koningin Beatrix en kroonprins Willem-Alexander leggen traditiegetrouw de eerste krans bij het Nationaal Monument op De Dam. Om klokslag 20.00 uur wordt twee minuten stilte in acht genomen.
In Amsterdam begint de Nationale Dodenherdenking al om 18.50 uur met een bijeenkomst in de Nieuwe Kerk. Tijdens de besloten bijeenkomst houdt schrijver en voormalig journalist Frank Westerman de 4 mei-lezing. Naast leden van de koninklijke familie wordt de herdenking onder meer bijgewoond door nabestaanden van oorlogsslachtoffers en vertegenwoordigers van de Eerste en Tweede Kamer.
Gennaro P., beter bekend als de Damschreeuwer, heeft via zijn website laten weten niet aanwezig te zijn bij de herdenking op de Dam. De man zorgde twee jaar geleden voor veel paniek, te gaan schreeuwen tijdens de twee minuten stilte. In de paniek die daarop volgde raakten tientallen mensen gewond.
P. werd vanwege het incident in maart in hoger beroep veroordeeld tot zestien maanden cel, waarvan de helft voorwaardelijk. Ook mag hij van de rechter vijf jaar niet in de buurt van de Dam komen tijdens de dodenherdenking op 4 mei.
Er zijn vrijdag meerdere herdenkingen in het land. Onder meer bij de belangrijke oorlogsmonumenten op de Grebbeberg in Rhenen en de Waalsdorpervlakte bij Den Haag wordt stilgestaan bij de slachtoffers van oorlogen en vredesmissies.
Voor het eerst woont een vertegenwoordiger van de Nederlandse regering de herdenking bij het homomonument in Amsterdam bij. Demissionair minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Marja van Bijsterveldt (CDA) houdt een toespraak bij de ceremonie op de Westermarkt.
Ook in het verkeer wordt stilgestaan bij de Dodenherdenking, in veel gevallen letterlijk. De NS stopt tijdens de twee minuten stilte alle treinen. Automobilisten dienen tijdig een parkeerplaats op te zoeken. Stoppen op de vluchtstrook is verboden. Het luchtverkeer wordt ook aangepast. Van 19.50 uur tot 20.03 uur mogen er geen vliegtuigen opstijgen, van 20.00 uur tot 20.03 uur mag er ook niet geland worden.
In de aankomst- en vertrekhallen op Schiphol wordt zoals elk jaar om 20.00 uur twee minuten stilte in acht genomen. Via de centrale omroep worden passagiers, bezoekers en medewerkers hierom verzocht. Dit gebeurt ook op de luchthavens van Rotterdam, Groningen en Maastricht.
In de aanloop naar Dodenherdenking ontstond er ophef over het herdenken van militairen in Duitse dienst. Een 15-jarige scholier mocht in eerste instantie bij de herdenking in Amsterdam het gedicht Foute Keuze voordragen, over zijn oudoom die dienst nam bij de Waffen-SS. Onder druk van onder meer het Nederlands Auschwitz Comité besloot het Nationaal Comité 4 en 5 Mei het gedicht te schrappen.
Ook een herdenking in het Gelderse Vorden zorgde voor commotie. Deelnemers aan de ceremonie op de begraafplaats kunnen dit jaar ook kiezen voor een alternatieve route. Deze leidt langs de graven van tien Duitse soldaten. Het plaatselijke herdenkingscomité kreeg veel verontwaardigde reacties over het herdenken van Duitsers.
