Reddingsoperatie voor heilige schildpad

Honderden mensen zijn dag en nacht in touw om een meer in Vietnam schoon te maken. Men hoopt met de actie een zeldzame schildpad in het meer te redden. De Hoan Kiem schildpad, vernoemd naar het meer waar hij in leeft, wordt als heilig beschouwd.

Volgens experts is de vervuiling van het Hoan Kiem meer dodelijk voor het dier. De schildpad heeft een zacht schild ter grootte van een fiks bureau. Hij geldt als een van de meest bedreigde diersoorten ter wereld. Er zouden er slechts vier in leven zijn.

De mensen bij het meer werken in teams om puin uit het water te halen, vers water het meer in te pompen en met behulp van zandzakken een eilandje in het meer te vergroten dat moet fungeren als 'schildpadziekenhuis'. De reddingswerkers overwegen zelfs om het dier met behulp van netten te vangen.

De Hoan Kiem schildpad speelt een belangrijke rol in de Vietnamese folklore. Sommige mensen geloven dat het dier dat nu in het meer leeft dezelfde schildpad is die zeshonderd jaar geleden een Vietnamese koning hielp een Chinese invasiemacht te verdrijven.

De schildpad leeft in zijn eentje in het meer en stak voorheen slechts zelden zijn kop boven het water uit. De afgelopen tijd komt het dier echter vaker boven, en zijn er open wonden te zien op zijn kop en poten. Vergaderingen werden belegd, een raad werd opgezet en tien overheidsinstanties zijn inmiddels betrokken bij de reddingsoperatie.

Het is de eerste keer dat wordt overwogen om de schildpad te vangen. Vietnamezen zijn in groten getale naar het meer gekomen in de hoop een glimp op te vangen van het dier, iets wat geacht wordt geluk te brengen. De Vietnamese kranten schrijven dagelijks over de reddingsactie.

"Voor de Vietnamezen is de Hoan Kiem schildpad het meest heilige ding wat er is", zegt gepensioneerd ambtenaar Nguyen Thi Xuan. Hij is speciaal naar het meer gereisd in de hoop het dier te zien. "Hij heeft het Vietnamese volk geholpen een buitenlandse indringer te verslaan en is medeverantwoordelijk voor vrede in ons land. Ik hoop dat hij eeuwig blijft leven."

Het meer, ongeveer een kilometer lang, is een populaire attractie voor buitenlandse toeristen en Vietnamezen. Het meer is echter wel ernstig vervuild, met stenen, beton, plastic tassen en zelfs rioolwater. Geregeld zijn er mannen te zien die hun behoefte doen in het meer. De schildpad is langzaam aan het sterven als gevolg van de vervuiling, aldus een Vietnamese bioloog.

"Ik denk dat zijn verwondingen veroorzaakt zijn door de scherpe randen van de troep in het meer", zegt Ha Dinh Duc. Hij bestudeert de schildpad al twintig jaar en ziet zichzelf als de verzorger van het dier. "De slechte kwaliteit van het water maakt het meer onbewoonbaar voor de schildpad".

De reddingswerkers hopen de schildpad het eilandje op te lokken zodat zijn verwondingen behandeld kunnen worden. Maar als de schildpad niet uit eigen beweging bovenkomt zal geprobeerd worden het dier met netten te vangen. Dierenartsen zullen vervolgens op het 'schildpadziekenhuis' huid- en schildmonsters afnemen om te analyseren hoe het dier het best behandeld kan worden. Op foto's zijn littekens en open zweren te zien op zijn kop en poten. De schild van het dier is grotendeels bedekt met witte schimmels.

Douglas Henrie, een Amerikaanse schildpaddeskundige die al veertien jaar in Vietnam woont, is er niet van overtuigd dat de schildpad in levensgevaar verkeert omdat het gedrag van het dier niet duidelijk is veranderd. Hij komt boven op warme dagen, zoals het hoort, en lijkt vrijuit te zwemmen en te eten. "Elke paar jaar beginnen mensen hier in Hanoi te roepen dat de schildpad ziek is. Het is te vroeg voor paniek", aldus Henrie.

Niemand weet precies of het een mannetje of een vrouwtje is, of hoe oud het dier is. Experts schatten de leeftijd van de schildpad tussen de 80 en meer dan 100 jaar oud. Het dier wordt gezien als de meest bedreigde zoetwaterschildpad ter wereld. De schildpad weegt zo'n 200 kilo en zijn reusachtige schild is 1,8 meter lang en 1,2 meter breed.

Volgens de legende heeft koning Le Loi in de vijftiende eeuw een magisch zwaard van de goden gekregen om de Chinese invasiemacht te verdrijven. Na zijn overwinning ging de koning een stukje varen op het meer. Een reuzenschildpad kwam boven, greep het zwaard in zijn bek en daalde weer naar de bodem van het meer om het zwaard terug te geven aan de goden.

Het meer werd later 'Ho Hoan Kiem' genoemd wat 'meer van het geretourneerde zwaard' betekent. Het verhaal speelt zo'n belangrijke rol in de Vietnamese cultuur dat het nog steeds onderwezen wordt op school en nog vaak het onderwerp is van poppenshows.

Echt of niet, de Hoan Kiem schildpad is een legende in Vietnam en wordt door de bevolking 'cu rua' genoemd, een woord dat intens respect impliceert en normaal alleen gebruikt wordt voor over-overgrootvaders.

"Ik heb vanochtend bij de tempel gebeden om een glimp van het dier op te vangen", zegt Vu Thi Dung, een 58-jarige boer die 100 kilometer heeft gereisd om de schildpad te zien. "Ik heb hem nu al drie keer gezien, ik ben erg blij. Het is erg belangrijk dat we het meer schoonmaken en de schildpad behandelen."


Reddingsoperatie voor heilige schildpad (Foto: Novum)