NSB-schilderij toch niet in Rijksmuseum
Het omstreden schilderij De Nieuwe Mensch van NSB'er Henri van de Velde zal niet, zoals eerder gepland, worden opgenomen in de permanente tentoonstelling van het Rijksmuseum. Volgens het museum gaf Van de Velde weliswaar de tijdgeest weer, maar was hij als schilder niet vernieuwend.
De Nieuwe Mensch werd in 1939 gemaakt, in opdracht van een prominent lid van de Nationaal Socialistische Beweging. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hing het naast een portret van Hitler in de werkkamer van NSB-leider Anton Mussert. Het Rijks kocht het doek om die reden, en noemde het een historisch topstuk. Het zou worden tentoongesteld in een zaal met twintigste-eeuwse kunst, als voorbeeld van de periode tussen de twee oorlogen. Het schilderij beeldt een man af met een vlammend zwaard, met een gekroonde schedel en boeken van Darwin, Marx en Voltaire aan zijn voeten.
Het Rijksmuseum stelt nu dat andere werken de vooroorlogse jaren beter weergeven. Hoewel Van de Velde de politieke idealen uit die tijd toont, was hij volgens het museum als schilder niet vernieuwend: Terwijl de abstracte kunst in opkomst was, bleef Van de Velde in de traditie van de Middeleeuwen en de Renaissance schilderen.
Onduidelijk is of de beslissing van het Rijksmuseum te maken heeft met de boze reactie van Arno van de Velde, de zoon van de schilder. Die zei tegen Het Parool dat het museum een verkeerde interpretatie van het werk van zijn vader geeft. Volgens Van de Velde jr. gaat het helemaal niet om een 'Nazi-schilderij'. Dat zou blijken uit het afgebeelde boek van Darwin, dat De Nieuwe Mensch wil verbranden. "Het Rijksmuseum weet toch dat de nationaalsocialisten voorstanders waren van het darwinisme, het sociaal-darwinisme en de daaruit voortvloeiende eugenetica?", vraagt hij zich af.
