'Koningin drukt te groot stempel op formatie'
Koningin Beatrix drukt een te groot stempel op het proces van de huidige kabinetsformatie. Dat stelde staatsrechtkenner Peter Rehwinkel donderdagavond in het tv-programma NOVA.
Volgens Rehwinkel (PvdA), die ook burgemeester van Groningen is, schuift de koningin steeds haar eigen vertrouwelingen naar voren. Eerder tijdens de formatie deed ze dat door Herman Tjeenk Willink, vicepresident van de Raad van State als informateur te benoemen. Daarmee negeerde ze het advies van de eerste informateur, Uri Rosenthal. Die stelde in zijn eerste advies dat het raadzaam was om een of twee informateurs van PvdA- en/of VVD-huize te benoemen.
Nu heeft ze een andere vertrouweling, minister van Staat Ruud Lubbers, als informateur aangesteld. "Dit kan haar kwetsbaar maken", beschouwde de deskundige. "Zeker als ze, zoals Lubbers deed, zo uit de school gaan klappen."
Lubbers gaf donderdag voor aanvang van zijn consultatieronde met fractievoorzitters een persconferentie. Daarin zei hij onder meer dat de koningin het 'een waagstuk' vindt om VVD-leider Mark Rutte het voortouw in de formatie te geven. Ze wil volgens hem niet 'haar portie maar aan Rutte' geven en hem op die manier onder druk zetten. Ook op andere momenten tijdens zijn persconferentie gaf hij een inkijkje in het gesprek dat hij voorafgaand aan zijn informatieopdracht met de koningin had gevoerd.
Rehwinkel noemt deze openbaarheid opmerkelijk. "Het leek wel of de deur van het paleis open was blijven staan. Ik weet niet of de koningin daar blij mee is."
Voorafgaand aan de aanstelling van Lubbers verwachtten een aantal Binnenhof-watchers dat Rutte, als leider van de grootste partij, een kans zou krijgen om een kabinet te smeden. Door de openheid van Lubbers wordt duidelijk dat de koningin dat nu nog niet opportuun acht.
De rol van de koningin bij kabinetsformaties is in Den Haag al langer onderdeel van debat. Sommige politici en commentatoren vinden dat zij in dit proces een te grote vinger in de pap heeft.
