Franse geschiedenisles over islam heikel punt

Docenten die in Frankrijk les geven over de islam moeten goed op hun woorden passen. Dat blijkt uit de affaire rondom geschiedenisleraar Louis Chagnon uit het plaatsje Courbevoie, die onlangs voor de rechter werd gedaagd vanwege zijn uitspraken in de les over de profeet Mohammed. Niet alleen ouders wilden de leraar voor de rechter hebben, maar ook de mensenrechtenorganisatie 'Ligue des Droits de L'Homme' en de beweging tegen racisme 'Mrap' stuurden aan op een rechtszaak.

Chagnon had in een geschiedenisles verteld dat Mohammed zich in de loop van zijn leven ontwikkeld had tot een ''dief'' en een ''moordenaar''. Hij verwees naar de gewelddadige beginjaren van de islam, met name het uitroeien van een complete joodse stam in 627. De beklaagde leraar, die overigens eerder links genoemd kan worden dan extreem-rechts, noemt de kwestie ''een aanval op onze democratie en het vrije woord.'' Hij vraagt zich af of de historische werkelijkheid niet langer onderwezen mag worden. ''Van de Azteken mag je toch ook zeggen dat hun offerpraktijken zeer gewelddadig waren?''

Louis Chagnon heeft inmiddels het onderwijs verlaten en heeft van de onderwijsinspectie een officiële berisping gekregen. Een rechtszaak komt er ook niet meer: de Ligue des Droits de l'Homme en de Mrap hebben hun aanklacht ingetrokken. De twee organisaties zeggen dat Chagnon zijn straf heeft gehad. ''De boodschap is overgekomen'', zegt een woordvoerder van Mrap. ,,Dat je niet zomaar alles kan roepen over de islam.'' Overigens is het nog maar de vraag of justitie wel werk had willen maken van de zaak. Tegen de berisping van de onderwijsinspecteur heeft de ex-geschiedenisleraar beroep aangetekend.

Jaqueline Chabbi, docente op een universiteit, beaamt de zienswijze van Louis Chagnon. Zij schreef een biografie over Mohammed. Toen zij vertelde over haar wetenschappelijke bevinding dat vrouwen van een islamitische stam in de zevende eeuw gewend waren hun borsten te ontbloten om de strijders voor de oorlog op te winden, verlieten moslima's boos de les. Op de universiteit verschenen posters waarop stond dat zij een 'moslimhater' was.

Meer problemen
Chagnon en Chabbi zijn overigens geen op zich staande gevallen. Een leraar uit Lyon kreeg problemen met leerlingen toen hij zich niet diplomatiek genoeg uitliet over de islam. En studenten van het Instituut voor Oriëntaalse Talen accepteerden niet dat een vrouwelijke docente als vrouw zijnde uit de koran citeerde.

Volgens Chabbi hebben steeds meer jonge moslims een sektarische kijk op hun geloof, net als sommige protestanten die willen geloven dat de wereld in zeven dagen geschapen is. ''Juist immigranten zijn vatbaar voor sektarisme. De tegenwoordige generatie moslims weigert de eigen geschiedenis onder ogen te zien.'' Probleem ligt volgens haar ook in het feit dat de geschiedenis van de islam in westerse boeken nogal kritiekloos wordt beschreven. De beschikbare informatie over de begintijd van de islam is uiterst onbetrouwbaar. De oudste bronnen zijn ruim een eeuw na dato geschreven.
Chabbi vindt daarom dat je ook alleen kan spreken over ''waarschijnlijke'' feiten. De uitspraken die Chagnon deed vindt zij dan ook niet verstandig, ook al is het zeer waarschijnlijk dat Mohammed en zijn mannen in 627 alle leden van een joodse stam hebben geëxecuteerd. ''Dief en moordenaar zijn waardeoordelen. Daaraan moet je je nooit branden. Ik zou mijn leerlingen exact hetzelfde overbrengen, maar met andere woorden''.