'Kamer moet informateur benoemen'

De Tweede Kamer moet na de verkiezingen zelf de informateur aanwijzen. En tijdens het formatieproces moet de Tweede Kamer een grotere rol krijgen. Dit bevordert de transparantie en vergroot het draagvlak bij de burgers, staat in een maandag gepubliceerd advies van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) aan de voorzitter van de Tweede Kamer.

Veel van deze voorstellen zijn niet nieuw. Maar volgens voorzitter van de ROB Jacques Wallage (PvdA) zijn deze maatregelen hard nodig, omdat het draagvlak van de 'representatieve' democratie te klein is geworden. Slechts een klein deel van de Nederlanders is lid van een politieke partij. Na de verkiezingen onderhandelen deze partijen wel maandenlang achter gesloten deuren en staat de Tweede Kamer min of meer buiten spel.

Pas als het nieuwe kabinet door de koningin is beëdigd, volgt een debat in de Tweede Kamer. Er moet een eind komen aan deze situatie. "Wacht niet met een publieke evaluatie van de verkiezingen tot na de formatie." Hoewel hij erkent dat de echte onderhandelingen achter gesloten deuren zullen blijven plaatsvinden, is toch meer transparantie noodzakelijk. Daar hebben burgers recht op, vindt Wallage.

Zo pleit de ROB ervoor dat de Kamer meteen openbare hoorzittingen belegt met deskundigen over kwesties die tijdens de formatie op tafel liggen. Hiermee wordt de kennis en ervaring uit de samenleving beter benut. En kandidaat-bewindslieden moeten worden gehoord door de Tweede Kamer.

Verder is Wallage voorstander van een zogeheten kernkabinet, met maar zes of zeven ministers. Ook zouden de coalitiepartijen zich niet moeten binden aan gedetailleerde regeerakkoorden. Dat is slecht voor het dualisme. Een 'verklaring van geen bezwaar' tot de toetreding tot het kabinet ligt volgens de ROB meer voor de hand. "Als je dat nalaat, versterkt je het achterkamertjesgevoel."

Net als de Raad van State kraakt de ROB harde noten over de voorgenomen bezuinigingen op de ambtenarij, zoals vrijwel alle partijen voorstellen. De bedragen die dat gaat opleveren zullen 'in hoge mate niet realistisch zijn', voorspelt Wallage. Dat komt omdat een onderliggend concept over de toekomst van de verschillende organisaties ontbreekt. Overigens pleit de ROB ervoor dat alle ministeries op termijn opgaan in een rijksdienst.