'Aarde warmt op door schonere lucht'

De opwarming van de aarde gaat sneller nu er minder luchtvervuiling is. Dat komt omdat meer straling het aardoppervlak bereikt, nu er minder aerosols in de atmosfeer zijn om de straling te dimmen. Dit zegt hoogleraar econometrie Bertrand Melenberg die verbonden is aan de Universiteit van Tilburg. Op basis van een statistisch-economisch model analyseerde hij gegevens van weerstations. Hij deed dit samen met zijn collega's Jan Magnus en Chris Muris.

Het gaat om gegevens over zonnestraling van circa 1400 weerstations verspreid over de hele wereld in de periode 1959 tot 2002. Sinds 1985 worden deze bijgehouden in Zürich, Zwitserland. "Als er geen luchtverontreiniging was geweest, was de temperatuur op aarde nu al zeker met een graad extra gestegen," zo zegt Melenberg.

Aerosols
Aerosols zijn kleine deeltjes in luchtverontreiniging, die zonnestraling dempen, zorgen voor verkoeling op aarde en het broeikaseffect verminderen. Door het afnemen van de luchtverontreiniging nemen ook het aantal aerosols af, waardoor de aarde minder afkoelt en sneller opwarmt doordat meer straling de aarde bereikt. Zonder extra inspanningen zou deze eeuw de temperatuur met wel meer dan 4 graden kunnen stijgen, in plaats van de maximaal beoogde 2 graden, zo denken de Tilburgse wetenschappers.

Maatregelen
Extreme droogte en hitte, extreme neerslag en zeespiegelstijging, een grotere opwarming van de aarde kan desastreus uitpakken voor mens en milieu. Melenberg zegt hierover: "Onze berekeningen laten voor het eerst zien wat het effect is van minder aerosols in de atmosfeer. Dat de luchtverontreiniging is afgenomen is natuurlijk goed, maar er moet daardoor wel veel meer worden gedaan om de CO2-uitstoot terug te dringen. Er moet zeker 50 miljoen ton per jaar extra worden bespaard om het effect van minder luchtvervuiling te compenseren."

Er wordt wel gekeken naar manieren om de straling te filteren. Een van de mogelijkheden zou zijn om kunstmatige aerosols in de atmosfeer te brengen. Melenberg: "Met ons statistisch model is het mogelijk om heel snel een uitspraak te doen over hoeveel de aarde op een bepaalde plek warmer aan het worden is, zodat gerichte aanpak mogelijk is. Zeker als we over de meest recente data uit Zürich kunnen beschikken, is dat een enorme vooruitgang. Maar die gegevens zijn nu nog niet beschikbaar." Melenberg en zijn collega's gaan door met dit onderzoek.