Als je hart niet klopt hoef je niet dood te zijn

Icoon WetenschapEen paar minuten zonder zuurstof blijkt niet zo schadelijk te zijn als de medische wereld dacht. Uit nieuwe onderzoeken blijkt dat niet het zuurstofgebrek zorgt voor massale celdood, maar juist de reanimatie.

Stel: iemand krijgt een hartaanval. Buiten het hartfalen heeft het lichaam geen verwondingen en werken alle organen nog. Het hart stopt met kloppen en het bloed gaat niet meer rond in het lichaam. Na tien seconden gaan de hersenen op een soort spaarstand over, zodat zo min mogelijk zuurstof verbruikt wordt. De persoon raakt bewusteloos. Als de zuurstoftoevoer binnen vijf minuten weer volledig hersteld wordt, blijkt dat er een redelijke kans is dat degene zal overleven. Als het langer duurt, daalt zijn overlevingskans drastisch.

Medici dachten dat dit kwam omdat hersencellen erg gevoelig zijn voor zuurstofgebrek. Onderzoeker Prof. dr. Becker van de University of Pennsylvania keek wat er met cellen gebeurt als je de bloedtoevoer afsnijdt. Slecht 4 procent van de cellen bleek na een uur dood en 16 procent na slechts 4 uur. Je zou zeggen dat iemand dan na die tijd nog weer ‘teruggebracht’ kan worden als je de cellen weer volop zuurstof geeft, maar dat is helaas niet het geval. Als het lichaam iets abnormaals constateert, zoals bijvoorbeeld kanker, wordt geprogrammeerde celdood (apoptose) in gang gezet. Dat is een proces waarbij de cel zelfmoord pleegt om het lichaam te beschermen tegen afwijkende cellen. Becker denkt dat een cel het verschil niet kent tussen kanker en het herstel van zuurstoftoevoer.“Iets zorgt ervoor dat de knop wordt omgezet. Het is geen passief proces door het zuurstofgebrek maar een actieve keus van het lichaam. De vraag is of de keuze van de massale celzelfmoord de juiste keus is voor het lichaam."

Na vijf minuten hartstilstand is een reanimatie gericht op het herstel van de zuurstoftoevoer dus precies de verkeerde reactie. Moeten we dan stoppen met reanimeren? Dat lijkt geen goede zet. Niet reanimeren door een omstander zorgt voor twee procent overleving na een maand, volgens Zweeds onderzoek, terwijl reanimatie door een omstander vijf procent en door een professional tien procent overleving geeft. De huidige reanimatiemethode zorgt weliswaar voor celdood, maar het is beter dan niets doen. “Wellicht is een ander soort reanimatie beter”, zegt Becker, "een reanimatie die erop gericht is de lichaamstemperatuur te verlagen, zodat er meer tijd overblijft voor geleidelijk herstel van de zuurstofvoorziening, waarbij celdood wordt geminimaliseerd."

Met dank aan Misanthropist voor de submit.