Genootschap: 'De republiek, die komt er gewoon'
Vroeg of laat, die republiek komt er gewoon. Dat verwacht althans het Republikeins Genootschap. Het genootschap presenteert vandaag in de Volkskrant een manifest met daarin drie modellen voor de Republiek Nederland. Het manifest is gebaseerd op een deze week te verschijnen boek.Een werkgroep van vier juristen heeft zich twee jaar gebogen over de drie nieuwe grondwetten. Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de universiteit van Leiden en een van de leden van de werkgroep, betoogt dat hij niets tegen de Oranjes heeft. "Maar ik ben wel sterk gekant tegen het politieke koningschap. Inmenging in formaties, lid zijn van de regering, daar moeten we van af", legt de hoogleraar in de Volkskrant uit.
Uitgangspunt voor de drie modellen is dat Nederland een parlementaire democratie is, en niet, zoals de VS, een presidentieel systeem kent. Het primaat van de Tweede Kamer stond dus voorop. In de eerste variant is de premier tevens president, volgens Voermans een reële optie. "We tillen de koning uit de Grondwet, schuiven hem constitutioneel terzijde", meent de jurist. De beide andere varianten gaan uit van een door het parlement gekozen president. De tweede variant kent een president met louter ceremoniële taken. De derde variant lijkt op het Duitse stelsel. Hierin krijgt de president de bevoegdheid om wetten en verdragen goed te keuren of af te wijzen.
Volgens Voermans maakt een republiek Nederland een beter land. "Mijn standpunt is dat in de wetten van de democratie het koningschap niet past. Er gaat het verkeerde signaal van uit dat je als burger geen greep hebt op de werkelijk belangrijke functies. Het politieke koningschap is een bevestiging van de veel bekritiseerde kloof tussen politiek en burger."
Het Republikeins Genootschap werd in 1996 opgericht. Lidmaatschap is alleen mogelijk op uitnodiging. Het genootschap kent zo'n 150 leden, onder wie Femke Halsema (GroenLinks), Willem Oltmans, Theo van Gogh, schrijver Karel Glastra van Loon, advocate Britta Böhler en rechtsfilosoof Paul Cliteur. Ook Pim Fortuyn was lid van het genootschap.
