Opgerot, blanken!

Bert (superworm)

Het viel me voor het eerst op in de heisa om dat boek ‘Hallo, witte mensen’.  Witte mensen. Wit. Ik las het een paar keer en veronderstelde dat de schrijfster gewoon een slecht anglicisme bezigde. White people, witte mensen. Dat moest natuurlijk 'blanken' of 'blanke mensen' zijn. Argeloos ging ik door met mijn leven tot ik het nogmaals zag. En nog eens. En opnieuw. En het maar eens googelde. Wat blijkt: 'blank' is sinds een jaar fout. Blank is de nieuwe Piet. Blank is VOC. Blank is duivel. Blank is nazi. Blank is pikzwart geworden.

Het gebeurde als een donderslag bij heldere hemel. In 2015 kreeg je voor 'wit' nog een tik op de vingers van de lokale grammaticanazi. In 2016 begon het te veranderen. En nu? Nu ben je een smerig koloniaal racistisch slavenhouderzwijn als je het woord 'blank' nog gebruikt. Voor het eerst ben ik echt oprecht in de war. Neger ('nigger'/'negro') niet meer gebruiken en in plaats daarvan 'zwart' of 'donker' zeggen, prima. Het mogelijke historische racisme in een Zwarte Piet zien? Tuurlijk, waarom niet. Jodenkoeken, soit. Negerzoenen, tsja. Maar blánken?

Wat is er mis met blanken? Zwart en blank. Het is een net zo logische, institutionele combinatie als Alien vs. Predator of Bassie vs. Adriaan of Peper vs. Zout. Ja, we gedroegen ons gruwelijk. Als blanken. Ja, we sleepten miljoenen slaven de wereld over. Wij blanken. Ja, we hebben ons misdragen in Indonesië en hutjes in de fik gestoken en vrouwen verkracht en baby's tegen de muur gemikt. WIJ BLANKEN! Mea culpa! Mea maxima culpa! Maar waarom het woord 'blank' dan nog niet besmet genoeg is? Waarom het echt moet worden vervangen voor het woord 'wit'? Leg mij dat eens uit!

In mijn zoektocht kwam ik artikelen in Trouw en de Volkskrant tegen die dat probeerden. Het komt erop neer dat de neger/blank-dichotomie vervangen moet worden voor de zwart/wit-tegenstelling. Neger is koloniaal en blank blijkbaar ook. Blank wordt in een woordenboekdefinitie aangehaald als smetteloos, rein, puur. 'Alleen voor blanken' à la Zuid-Afrikaanse apartheid. Dus blank moet weg en wit is hot. Wat zeg ik, witheet. Wie wit zegt is hip, wie blank zegt een neonazi. Een vuige Mussert. Een Hendrik Verwoerd. Een schoft. Een typische ... blanke.

Goed, blank, wit, whatever. Wat is je punt, Bert? Nou, wat mij tegen het zere been stoot is de raciale en historische aantijging die in het switchen naar 'wit' verscholen zit. Geen fatsoenlijk mens zou een huidige zwarte nog behandelen als slaaf, een Turk van tegenwoordig vragen eens op te houden Armenen af te slachten, of een hedendaagse Oosterbuur sommeren eens te stoppen met Zyklon B in gaskamers mikken. Ja, we leren van geschiedenis. Ja, wat voor ons 'wingewest' heet, is voor een ander eeuwenlang 'uitbuitgebied' geweest.

Maar om de blanke van tegenwoordig dat in de schoenen te schuiven? Ze 'wit' te gaan noemen omdat het al eeuwen gebezigde 'blank' besmet zou zijn? Kom op nou. Dat is net zo racistisch als het omgekeerde, maar dat zeggen is ook racistisch. Dus 'blank' is 'onbevlekt' en daarmee besmet. Daar valt wat voor te zeggen, wellicht. 'De blanke man', je ziet 'm van de boot stappen en zijn vlag planten op het strand net voordat hij wat inboorlingen een met tyfus besmet dekentje aanbiedt. Soit. Blank. Bah. Maar wit? Is dat beter dan?

Ik snap dit keer echt niet wat het probleem is. Waarom wit beter is dan blank. Maar tegelijkertijd durf ik dat niet te zeggen, want diep van binnen knaagt een gevoel: als je zeurt over deze nieuwe trend ben je een racist. Dan snap je duidelijk niet waar het écht om gaat. Door je al dan niet geveinsde onwetendheid toon je dat je deel van het probleem bent. Laat je zien dat je een typische blanke bent. Dat je opgevoed bent met een fout wereldbeeld, een smerige ideologie, een achterhaalde moraliteit. Foei, af, ga in een hoekje zitten, jij telt niet meer mee. Al zou het niet zo zijn, zo vóelt het politieke en culturele klimaat heden ten dage.

Als het blank van blanke vla en blanke m'neer besmet is, wat is dan wit, van white people, Edelweiss, wittebrood, witte sneeuw, witte Kerst – onbesmet, rein, puur. Wit. Als het doel van 'wit' het witwassen van de geschiedenis en het gebruiken van politiek correcte terminologie is, dan werkt 'wit' als een lul op een drumstel. Dan is 'wit' ongeveer even effectief als vervanging van 'blank', als 'allochtoon' was van 'immigrant' of 'immigrant' van 'gastarbeider' of 'migratieachtergronder' van 'allochtoon'. Of, om precies te zijn, 'zwarte' van 'neger'.

En we zeggen toch ook geen 'bruintjes'? 'Gekke bruintjes!' Of gelen? 'Die geeltjes in Azië!' Roodhuiden misschien? O wacht, dat is al net zo ongelooflijk incorrect. Waarom is 'wit' dan opeens goed? En zijn we wel wit? Ik word rood in de zon, geel als mijn galblaas niet werkt, zwart bij crematie, bruin in Italië en doorgaans ben ik eerder rozig beige dan wit. Wit is onzin. Wit is net zo goed racisme. 

Het wordt tijd dat we begrijpen dat de geschiedenis niet verandert, dat collectief geheugen zich niet zal aanpassen als we termen veranderen. Als de situatie niet verandert zal welke term je ook bedenkt voor zwart, wit, of allochtoon binnen een maand weer hetzelfde betekenen. Dezelfde historische lading met zich mee brengen. Dezelfde pijn of superioriteitsgevoelens bij een minderheid van de bevolking veroorzaken.

Niets verandert ermee. Niets, behalve wellicht de gevoelens van morele superioriteit van de paar duizend goedbedoelende goedzakken die denken dat de wereld echt permanent ten goede zal veranderen als ze halsoverkop een ánder woord gebruiken dat exact dezelfde dekking heeft. Maar dat gebeurt niet. Het enige wat verandert is de volgende editie van de Van Dale.