Linkse bal?

Volgens velen ben ik een linkse bal. En daarmee tevens een knuffelaar, wegkijker, 'policor', 'nieuwe fascist', landverrader en nog een hele serie andere omschrijvingen. Dat vind ik raar. Zo links ben ik namelijk niet. Tijd om de begrippen maar weer eens onder de loep te nemen.

 

Ooit was dit simpeler. Socialisten waren er voor de arbeider en de zwakkere in de samenleving. De retoriek was simpel: de rijken waren de schoften die anderen uitbuitten. Solidariteit was de mantra, waarmee alle problemen konden worden verholpen. En voor die solidariteit moesten die rijke schoften betalen.

 

Dit had één nadeel. Een samenleving bestaat uit meer dan alleen arm en rijk. Puur links beleid was dan wel ten gunste van de zwakkeren, maar het waren niet enkel de zeer rijken die hiervoor moesten betalen. Er was nog een hele groep middeninkomens, die veel harder de lul waren. Communisme was hierin het ultieme links. Onder het mom van het 'beschermen van de zwakkeren' verdiende een mijnwerker net zoveel als een arts en stortte de samenleving in elkaar, omdat er simpelweg geen stimulans meer was om te excelleren.

 

Rechts was ook simpel. Rechts ging uit van de kracht van het individu. Een samenleving moest zo worden ingericht dat ieder mens zichzelf ten volste kon ontplooien en het belangrijkste middel dat daarvoor werd gebruikt was juist het wegnemen van ondersteuning. In die theorie zouden mensen alleen maar zwakker worden als je ze 'verwende' en was de belofte van veel geld voor hard werken de beste manier om mensen te stimuleren.

 

Ook hier weer nadelen. Als je met een dwarslaesie aan je bed bent gebonden, word je nooit vestigingenmanager van de ALDI. Als dit soort beleid doorslaat, vallen velen buiten de boot. In sommige landen en onder verschillende leiders werd het niet financieren van de zwakkeren een doel op zich. Daarmee werd iedere zieke of zwakkere een last voor de samenleving. En de rijken werden juist beloond met lagere belastingen, omdat zij de minste last op de schatkist legden. In de ergste gevallen – neem de VS – werd zelfs medische zorg alleen nog maar toegankelijk voor mensen die minimaal stevig bovenmodaal verdienden.

 

Tegenwoordig zie ik in Nederland eigenlijk alleen de VVD nog het echt rechtse beleid hanteren. Enigszins geremd door de samenwerking met de PvdA, maar in de verkiezingspraatjes hoor ik de oude retoriek weer stevig doorklinken. Maar verder is de grens tussen links en rechts toch wel een heel eind vervaagd.

 

De traditioneel linkse partijen hebben jaren terug al het failliet van puur socialisme ingezien en zien 'geld verdienen' niet meer als doodzonde. In het kader van 'stemmen trekken' benoemen traditioneel christelijke partijen hun beleid veel minder als christelijk maar juist als 'sociaal'. Andere partijen flikkeren alle oude begrippen door elkaar, om daarmee iedereen te vriend te houden. Soms wordt een bijna socialistische gedachtegang gecombineerd met een paar zeer rechtse ideeën.  En weer andere partijen nemen één speerpunt, wat letterlijk alle kanten nog op kan. Die laatsten waaien mee met iedere wind, die dat ene speerpuntje maar wil ondersteunen.

 

Als ik er de oude begrippen op loslaat, zie ik mezelf hooguit net iets aan de linkerkant van het midden staan. Lamballen mag je onder hun reet schoppen, om ze aan het werk te krijgen. Wie dat echt niet kan, mag je ondersteunen. Er is niks mis  met stevig geld verdienen, maar dit hoeft niet over de rug van anderen. Als je geld tekort komt moet je bezuinigen, maar verdeel de last dan wel wat beter. Als er binnen groepen problemen zijn, moet je dat benoemen en aanpakken, maar je hoeft de realiteit niet erger te maken dan hij al is.

 

Het blijft grappig hoe je soms voor links wordt uitgemaakt, terwijl in de argumentatie dan juist om solidariteit met 'slachtoffers' wordt gevraagd (of geëist). In de regel zijn zij dan zelf natuurlijk het grootste 'slachtoffer'.