Brein in een vat

Je brein bevindt zich op een vrij ongezellige plek. Drijvend in hersenvocht aan de binnenkant van je schedel is het namelijk pikkedonker, en de geluiden van buitenaf klinken verstomd en dof. Daar, op die plek, zit ‘jij’. Het gevoel dat er twee gaten in je schedel zitten waardoor je bewuste zelf naar buiten kijkt, is niet meer dan een illusie. Zonder onze zintuigelijke inputbronnen zou ons bewustzijn zich knap eenzaam voelen in dat brein.

Gelukkig heb je die zintuigen wel. Wanneer je naar Die Hard zit te kijken, gaan er elektrische prikkels via de lichtgevoelige cellen in je ogen je hersenen in. Pas daar wordt die kakofonie aan signaaltjes een beeld, een bewegende film. Als je naar het songfestival  luistert, worden de trillingen in de lucht door de cochlea omgezet in eenzelfde soort stroompjes, die pas in je brein als muziek te beleven zijn. En een zachte aanraking van je geliefde voel je pas als je hersenschors de binnengekomen signalen als zodanig heeft geïnterpreteerd. De realiteit komt pas tot leven tussen je oren.

Het brein kickstarten

Onderzoekers van de universiteit van Yale hebben een experiment uitgevoerd wat ons dwingt hier nog maar eens even goed bij stil te staan. Ze haalden bij de lokale slager een aantal varkenskoppen op en haalden er in het laboratorium het brein uit. Vervolgens werd het orgaan aan verschillende ingewikkelde apparaten gekoppeld om de circulatie te herstellen. Kunstbloed met zuurstof werd tot in de fijnste bloedvaatjes rondgepompt terwijl het geïsoleerde brein op lichaamstemperatuur werd gebracht. Tot grote verrassing van de onderzoekers bleek dat miljarden hersencelletjes weer in staat waren om signalen te verwerken. Tot wel 36 uur lang bleek het brein succesvol tot leven gebracht.

Oneindige isolatiecel

De onderzoekers erkennen dat dit principe ook op menselijke breinen toe te passen is. Stel je even voor. Na je overlijden wordt je brein uit de schedel gelicht en snel aan de apparatuur gehangen. Na enkele minuten kickstarten komt de zachte massa weer op gang. En je bent je ineens weer bewust van je bestaan, maar volledig verstoken van zintuiglijke informatie. Je voelt niets, hoort niets, ziet niets, ruikt niets. Het enige dat je hebt is een besef van je bestaan, en de herinneringen aan je leven. Je voelt geen lichaam, en er is geen enkele manier waarop je kunt ontdekken waar je bent, en wat er aan de hand is. Een oneindige isolatiecel. Het lijkt me geen pretje.

De implicaties van deze studie hebben wereldwijd tot ethische discussies geleid, met als conclusie dat je brein als orgaan meer rechten heeft dan alle andere organen, zelfs al is het ná iemands overlijden aan de wetenschap gedoneerd. Wanneer je het op gang brengt zit er namelijk een ‘iemand’ in. En die iemand wordt daar zonder proces vastgehouden. Mag je dan in dat brein snijden? Injecteren met stofjes? De stekker er weer uit trekken na je studie? Of valt dat dan weer onder 'uit lijden verlossen'?

Voor de zekerheid gum ik het kruisje in het vakje 'brein' weer even uit mijn donorcodicil weg.

Deze column werd geschreven door Job van schrijverscollectief Kaf.