Het kruis en de kogel
Het is vandaag Goede Vrijdag. Op deze dag herdenken de christenen dat Jezus aan het kruis is gestorven. Over die gebeurtenis is heel veel geschreven. Tegenwoordig hebben we op televisie zelfs een enorm spektakel dat ‘The Passion’ heet. Maar heeft Jezus eigenlijk wel echt bestaan? Die vraag is heel moeilijk te beantwoorden.
Als je via Google naar bewijzen zoekt of Jezus echt heeft bestaan dan kom je in een wirwar van sites terecht die vrijwel allemaal gekleurd zijn. Ofwel het zijn sites van religieuze instanties ofwel van sceptici. Dat schiet dus niet echt op.
Je zou denken dat Wikipedia neutraal is, maar daar word je ook niet veel wijzer, want de uitleg begint al met de aanname dat de man heeft bestaan. De meningen over het wel of niet bestaan van Jezus zijn zeer uiteenlopend. Zelfs historici en wetenschappers zijn het niet met elkaar eens. Er zijn er bij die ervan uitgaan dat in ieder geval de mens Jezus moet hebben bestaan omdat hij in diverse oude geschriften voorkomt. Het bekendste zijn natuurlijk de vier evangeliën: Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes. Maar ook de Romein Tacitus noemt Jezus oprichter van het christendom en verwijst naar de kruisiging door Pontius Pilatus. Er zijn echter weer andere wetenschappers die ervan uitgaan dat latere overschrijvers die van christelijke origine waren een beetje gesjoemeld hebben met de teksten. Echt bewijs is er dus niet.
Waar rook is, is echter meestal vuur, dus laten we eens aannemen dat Jezus heeft geleefd. Wat is dan waar en wat niet? In ieder geval kunnen historici uit die oude geschriften opmaken dat hij geboren is en wel bij zijn ouders in Nazareth. Geen stal in Bethlehem dus, geen wijzen uit het Oosten, geen herders en zeker geen engelen die verschenen. Over zijn kindertijd weten historici niets te vinden. Ze vinden pas wat als hij al een flink eind in de twintig is.
In die tijd waren er nogal wat religieuze groeperingen die hoopten op een nieuwe Joodse koning die de Romeinen zou verjagen. God zou zijn volk altijd helpen zolang het trouw bleef aan hem. Overal waren lekenpredikers die voldoende uitstraling hadden om volgelingen te krijgen. Jezus was ook zo’n prediker en volgens geschiedkundigen had hij al voldoende bekendheid toen hij bij het meer van Galilea kwam, waar hij Simon en Andreas ontmoette.
Historici denken dat de loopbaan van Jezus maar een jaar heeft geduurd. Hij en zijn volgelingen waren arm en niet zo goed georganiseerd. Ze zouden het niet langer hebben volgehouden. Ze waren totaal geen bedreiging voor de Romeinen. Johannes de Doper was dat wel en die werd dan ook terechtgesteld.
De preken van Jezus over het aardse en het hemelse rijk zouden volgens de historici vaak vergelijkingen zijn waarbij met het verdorven aards rijk duidelijk het Romeinse rijk werd bedoeld. In de analyses van de historici en wetenschappers zien we Jezus als een gewone Joodse man die als prediker veel overtuigingskracht had. Dat is niet gek. In de politiek zie je ook al eeuwen hetzelfde. Charismatische leiders krijgen vaak heel veel aanhang.
De historici denken dat Jezus naar Jeruzalem ging vanwege het feit dat hij verwachtte dat tijdens het symbolische paasfeest Gods rijk zou komen. De Romeinen werden nu wel wat nerveus omdat hij door een grote menigte werd binnengehaald als de zoon van David, de verlosser.
Volgens de Bijbel liet de Romeinse prefect Pontius Pilatus zich door de Joodse leiders overhalen om Jezus te veroordelen. Dat vanwege godslastering en omdat hij hen doorhad en tegen hen was. Historici zeggen echter dat dit niet waarschijnlijk is omdat de machtsverhoudingen anders waren in het bezette Palestina. De Romeinen konden wel goed opschieten met de Joodse elite, maar zij hadden de macht en niet de Joodse elite. Bovendien stond Pontius Pilatus bekend als een nietsontziende prefect. Uiteindelijk stierf Jezus dus aan het kruis.
Als je het verhaal dus vanuit een redelijk objectief standpunt bekijkt, komt Jezus op mij over als een gewone Joodse man die, net als andere predikers, tegen de gevestigde orde en vooral tegen de bezetters predikte. Waarschijnlijk had hij wel meer charisma dan de meeste predikers. Geen wonderen, geen open graf na zijn dood, gewoon een lastpak dat de Romeinen weg wilden hebben en in die tijd gebruikte men daarvoor andere middelen dan zenuwgas.
Volgens de Bijbel was de dood van Jezus een offer. Hij deed het om onze zonden weg te nemen. Hij stierf dus als het ware voor de mensheid. Goede Vrijdag was voor hem dus geen goede vrijdag, maar wordt toch zo genoemd omdat men ervan uitging dat Jezus door zijn dood ons verlost heeft van de zonden en zo ook de satan heeft verslagen.
Vorige week vrijdag heeft in een Franse supermarkt Arnoud Beltrame ook een offer gebracht door de plek van gijzelaars in te nemen tijdens een gijzeling door een sympathisant van IS. Hij heeft dat met zijn dood moeten bekopen. Hij kon helaas niet na drie dagen uit de dood herrijzen, maar voor mij is hij net zo heldhaftig als Jezus. Ook die gebeurtenis was op een vrijdag en ook die vrijdag mag Goede Vrijdag worden genoemd wat mij betreft, want Arnoud deed een zeer goede daad en redde mensenlevens door het zijne te offeren. Ik ben wel benieuwd of hij over zo’n 2100 jaar nog wordt herdacht.
