De Sleepnetillusie

Ancilla van de Leest en Rogier van Kralingen

Het Sleepnet waarmee veiligheidsdiensten in een gebied alle digitale communicatie binnen-‘slepen’, is goedgekeurd door de Tweede Kamer. Afgezien van de overduidelijke schending van (vele) rechten, is het ergste nog wel de denkfout dat het iets gaat verbeteren. Wie Sleepnet goedkeurt, heeft dan ook geen cojones.

Onze politici zijn het helemaal kwijt. Sleepnetwetgeving ligt klaar voor de Eerste Kamer om goed te keuren. Hiermee kunnen veiligheidsdiensten in geografische gebieden al onze digitale communicatie bekijken. Stoelriemen vast? Eerst maar even privacy. Het Sleepnetprincipe houdt daar botweg geen rekening mee: alle communicatie in een gebied wordt immers binnengehaald.

Dat betekent dat al jouw privécommunicatie en zakelijke communicatie in handen van de veiligheidsdiensten komt. Dit past bij een trend, namelijk het stelselmatig negeren van het onschuldbeginsel in het strafrecht: je bent onschuldig totdat anders bewezen wordt. Officieel moet justitie een ‘gerede verdenking’ hebben voor het aftappen.

Maar blijkbaar staan ze nu boven de wet. De AIVD heeft in het verleden al laten zien dat ze die macht niet goed kunnen dragen. Zo zijn journalisten al vaker de dupe geweest van hun afluisterpraktijken, tot aan gevangengenomen worden toe. Kortom, ook de vrije nieuwsgaring staat op de tocht.

We gaan door. Onder Rutte II is al bepaald dat justitie, politie en AIVD minder vaak toestemming van de rechter hoeven te hebben om af te tappen. Voor de snelheid. Bovendien is in die tijd onze enige buffer tegen overheidsmacht – de advocatuur – al financieel benadeeld. Inderdaad. Dat politici zich zo laten inpalmen door angst is een teken van weinig ruggengraat.

Maar die angst verlamt blijkbaar ook hun capaciteit tot logisch denken. Want met Sleepnet maak je de boel juist alleen maar erger. Gebieden met moslims, donkere mensen, veel migranten en witte mensen in achterstandswijken zullen immers sneller gescand worden dan het gemiddelde postcodegebied in Het Gooi.

Dit werkt nog meer discriminatie in de hand. Van de overheid nog wel. En dat is wel echt het láátste wat we nu nodig hebben. Hoe zou jij je voelen als je weet dat de overheid je bespioneert? Juist, je zou ze nog minder gaan vertrouwen. Dat vertrouwen staat al op een historisch dieptepunt. Wat weer populisme aanwakkert. Wat weer meer verdeling zaait.

Voelt u hem? Het pluche in Den Haag zit vast in een vicieuze cirkel van angst. Bang voor het verliezen van stemmen in een rechtse tijd. Angst voor terreur en criminaliteit is iets dat we allemaal delen. Maar angst blijft een slechte raadgever. Denken dat je met het grootschalig schenden van rechten de samenleving beter maakt, is daarmee de grootste illusie van dit moment.

Bovendien, het getuigt gewoon van weinig ballen. En dat met zoveel mannen die president willen worden.

Ancilla van de Leest is lijsttrekker van de Piratenpartij en Rogier van Kralingen is schrijver van The Outerweb - en de vrouwen tegen de robots.