Het klimaatakkoord: laf en halfbakken
Mooi hoor, juist vandaag werd er met veel tromgeroffel en hoempapa een klimaatakkoord gesloten. Gedurende deze week hoorde ik op NPO1 luitjes die als klimaatinspecteurs in de keuken en badkamer van mensen kwamen loeren. Oh, vlees! U weet dat voor dat stukje vlees 300 liter water nodig was? Ja trut, maar waar dat stukje vlees vandaan kwam klotst het water overal tegen de dijken op. En er ook overheen, misschien. Allerhand gekwezel kwam er langs, veel onbewezen of tendentieus. Ik zou ze geweigerd hebben of ze een benauwd halfuurtje hebben bezorgd met wat andere cijfers. En ze daarna alsnog de deur hebben gewezen.
Een paar minuten rondkijken op internet levert al een berg cijfers op die het nut van een akkoord erg op de tocht zetten. En die je je doen afvragen waarom een paar zeer ingrijpende, overduidelijke aspecten van ons gebruik van deze wereld helemaal niet eens worden genoemd. Ik heb al vaker betoogd dat CO2 als meetlat voor wat we wel of niet moeten doen op zijn allerminst zeer twijfelachtig is, dat het klimaat ook verandert als hier geen mens op aarde zou wonen, dat het weer ieder jaar de rampvoorspellingen van IPCC logenstraft, maar dat de politiek die voorspellingen nog altijd als Holy Writ gebruikt. En dat de maatregelen in ieder geval krankzinnig veel geld en moeite kosten. Te betalen door wie?
Laten we maar eens door de materie heen dartelen. Methaan is per eenheid 28 keer schadelijker dan CO2, dus als moeder aarde eens een keer een harde boer laat liggen al onze plannetjes hopeloos overhoop. En weet u wat een zeer sterk broeikasgas is, dat echter op geen enkele manier wetenschappelijk te vangen is door zijn grilligheid? Waterdamp! Net als de invloed van de zon is die factor zo glibberig en onberekenbaar dat er in de weer- en klimaatmodellen niet of nauwelijks rekening mee wordt gehouden. Het lijkt een beetje op iemand die wiskundige is maar zich niet met kansrekening of statistiek bezighoudt, want dat is te moeilijk. Of op een huismoeder die de hele vakantie vol plannen maakt en er daarbij van uitgaat dat er uitsluitend zonnige dagen zullen zijn. In ons land? Ehh...
Er is een website waarop men ieder voedings- of gebruiksproduct vertaalt in liters water die nodig zijn voor de vervaardiging ervan. Als je dat doet en tot je laat doordringen wat dat kan betekenen in bepaalde delen van onze wereld, dan schuift je hele bestaande denkpatroon zo de kliko in. Een katoenen t-shirt neemt 1700 liter water, een kop koffie 840, een kilo biefstuk 15000. Een kilo rijst 3400 liter water. Ja, en? Nou, als je daar de 150 liter water naast zet die je dagelijks nodig hebt voor eten en drinken, toilet doorspoelen en wassen, dan valt dat volledig in het niet. Ik heb als westers mens misschien wel 15000 liter water per dag nodig voor mijn voedsel en katoenen kleding, en daar komt dan 1% bij voor direct gebruik. Kortom, het zit veel ingewikkelder in elkaar dan die cijfers weergeven. Rijst wordt verbouwd op sawa's in de tropen, en daar hebben ze veel meer water dan ze aankunnen. Dat je dus 3400 liter water nodig hebt voor 1 kilootje rijst zegt in dat verband weinig of niks. Dat T-shirt kan heel wat schadelijker zijn, getuige het voorbeeld van de Kaspische Zee en het Aralmeer. Sovjetleiders besloten dat daar katoen moest worden verbouwd en legden kanalen aan van beide meren vandaan voor bevloeiing van de velden. Het gevolg is dat beide meren nog maar een fractie van de oorspronkelijke inhoud aan water bevatten, maar die katoenproductie is nooit wat geworden. Wat dat voor het plaatselijk klimaat betekent laat zich moeilijk in cijfers vangen, maar dat dit soort zaken rampzalige gevolgen heeft kan iedereen met eigen ogen zien.
Nee, de echte problemen worden vermeden, of op de lange baan geschoven wegens onbeheersbaar of heel moeilijk aan te pakken, of vanwege te grote financiële belangen van grote spelers. Je hoort dat er nog jaarlijks tienduizenden hectaren oerwoud in Indonesië worden platgebrand ten behoeve van palmolieplantages. Waar gaat die palmolie heen? Naar Nederland, want daar wordt het verwerkt. Maar de boel is daar zo corrupt dat er geen vinger achter te krijgen is. Dus steekt men de handen machteloos in de lucht en kijkt gauw een andere kant op. Er komen steeds meer rapporten dat windmolenparken op zee maar een klein deel van het berekende vermogen leveren, eenvoudig omdat de molens te dicht bijeen staan. Reken maar dat er nog jaren gaat worden doorgebouwd voordat het schip door de wal wordt gekeerd. De belangen zijn te groot en onbeheersbaar. Dus modderen we lekker door op de ingeslagen weg.
Hoe je het ook wendt of keert, als je koolwaterstoffen verbrandt, komt er ruwweg de helft waterdamp vrij. De andere helft is CO2. Elektrisch koken verschuift alleen maar het probleem, want dan vindt de verbranding plaats in een centrale waar stroom wordt opgewekt. Het alternatief voor de grote schaal is nog steeds een kerncentrale, maar daar wil men niet aan. Een centrale die met thorium wordt gestookt heeft enorme voordelen, maar dat ligt politiek weer gevoelig bij landen die kernwapens hebben en daarvoor uraniumcentrales moeten hebben. Zonnepanelen hebben qua wattage per vierkante meter nog een lange weg te gaan. Windmolens lopen op subsidie. Het is eigenlijk wel gek dat dit niet eens meer wordt ontkend door milieufanaten. Men haalt simpelweg weer eens de schouders op. En klooit verder op de ingeslagen weg, n'importe wat het kost.
Wat me het allermeest tegenstaat aan het klimaatakkoord is het feit dat men twee enorme problemen gewoon niet heeft behandeld. Het ene is de krankzinnige verspilling waaraan de westerse mens zich op alle gebied schuldig maakt. Ik heb het niet eens opgezocht, maar als je leest hoeveel voedsel wij jaarlijks in de kliko pleuren, dan hoop je dat de hongerige mens in derdewereldlanden geen internet heeft. Want begrijp goed, het halve kilootje piepers dat overbleven is, is wel gekookt, met waterdamp en CO2 als ongewenste bijproducten. Die idiote blisterverpakking om alle mogelijke dingen is geproduceerd en verdwijnt meteen bij het afval, om te worden gerecycled. Hopen we. Verbranding ervan is namelijk nog beroerder. Die auto die 1 op 10 rijdt, terwijl 1 op 20 best haalbaar is? Vul maar in wat ik nu denk. Ik durf te beweren dat de kwaliteit van ons leven echt niet merkbaar verandert als we netjes ons bordje leeg eten. En producten kopen zonder plastic verpakking. En de thermostaat niet altijd op 22 zetten, maar een trui aantrekken. Kortom, veel minder verspillen. Dan zou ons CO2- profiel er onvoorstelbaar veel beter uitzien. We kunnen zo veel, maar het gebeurt niet. Op bestuurlijk wereldniveau kijkt men meestal liever de andere kant op. Parijs is op dit punt weer een gemiste kans. En dat gaat ons vreselijk opbreken.
Het andere probleem waar men soepeltjes omheen draait is de vervuiling van zeeën en oceanen. Met name door plastic producten, die in uiterste instantie als zeer kleine deeltjes in de vis terecht komen. En die eten we weer op. Op de Stille Oceaan ligt op een plek waar een paar oceaanstromen samenkomen, inmiddels een veld rotzooi zo groot als Frankrijk. Er wordt niet eens een begin gemaakt met schoonmaken. Want ja, van wie is dat afval? Wie is verantwoordelijk? Wie kunnen we de rekening sturen? Daar kan men natuurlijk nog jaren over kissebissen. Het aanpakken is een heel ander verhaal. Ik zie dat niet gebeuren, althans niet op een redelijke termijn.
Nee, als je die klimaatconferentie langs een wat andere meetlat legt, dan kom je tot minder aardige conclusies. Dat veel zaken worden beheerst door grote industriële complexen, door onwillige regeringen en hun eigen landsbelangen, door ordinaire afgunst en gekissebis, door oorlogen en conflicten. Wees dan eerlijk en geef dat ruiterlijk toe. En bespaar ons dat holle gezwets over memorabele akkoorden en belangrijke doorbraken.
Op zijn best is het akkoord laf en halfbakken. Meer niet.
