Sweet DeepDreams
Terwijl ik over de markt loop besluipt me het gevoel dat ik word achtervolgd. Er is geen zichtbare dreiging, maar mijn hart klopt net wat sneller, mijn adem komt in korte stoten. Hallucineer ik? Wie zou er in godsnaam achter me aanzitten? En waarom? Door de drukke kraampjes vol etenswaren zie ik een glimp van een witte jas. Dat is ‘m. Ik weet niet waarom, maar ik weet het zeker. Ik versnel mijn pas, maar hij ook. Ik begin te rennen, maar m’n benen zijn als vaatdoeken en de grond lijkt wel stroop. Plots staat hij voor me. De ijscoman. Van toen ik 8 was. Met z’n enge grijns. En dan word ik wakker. Zweet. Nerveus lachje. ‘Haha. Heh. Waar we toch al niet over dromen.’
We dromen gemiddeld zo’n 6 jaar van ons leven, 2 uur per dag. En in onze dromen kunnen behoorlijk bizarre dingen en personen langs komen huppelen. Deels komt dit omdat tijdens je slaap je prefrontale cortex ook een tukje doet, en dat is normaal gesproken de deurwaarder die bij bizarre verschijningen aan de bel trekt. Maar als de deurwaarder slaapt hebben onze hersenen de vrije loop, en wordt er enthousiast gemixed-en-mashed. Ergens uit de donkere krochten van ons brein worden onbelangrijke personages opeens opgegraven, alsof het brein je boos probeert te vertellen dat ‘ie niet voor niets al die tijd Hettie Boekema, de bejaarde eigenaresse van het snoepwinkeltje op de hoek, voor je heeft vastgehouden’.
Computers dromen tegenwoordig ook. Google’s DeepDream is een programma dat van een normaal plaatje een behoorlijk trippy kunstwerkje kan maken. Dat doet het door in plaatjes te gaan zoeken naar dingen die het herkent uit zijn database. Dus als het programma een database heeft met duizenden foto’s van schapen, zal het in het opgegeven plaatje gaan zoeken naar de dingen die een schaap kenmerkt aan de hand van wat door alle schapen-foto’s in de database geleerd is. Maar als je nou heel gemeen een plaatje zonder schaap aan DeepDream geeft en zegt ‘Er zit heus een schaap in dit plaatje, vind het schaap!’, dan neemt het datgene in het plaatje wat het dichtst bij een schaap komt, en noemt het een schaap (jouw schuld). Vervolgens laat je het programma alle dingen die het een beetje op een schaap vindt lijken aanpassen zodat het net wat meer op een schaap lijkt. En dan voer je dat plaatje weer in. Keer op keer. Door het iteratieve karakter zal het programma overal schaapjes gaan vinden en ‘verschapen’, tot je een plaatje hebt wat grotendeels uit schapen bestaat.
Nu kan je je natuurlijk afvragen of we dit alles dromen moeten noemen. Maar zo verschillend lijkt het niet te zijn. Uit de krochten van onze eigen database sleuren we willekeurige herinneringen naar boven om ze in een huidig scenario te rammen, of dat nou logisch is of niet. Misschien heeft DeepDream ook wel nachtmerries. Gaat ‘ie straks in plaats van naar schapen naar enge ijscomannen zoeken. Ik kan er nu al niet meer van slapen.
Deze column werd geschreven door Maarten van blogcollectief Kaf.
