Nederland wordt steeds vuiler
Op zaterdag 28 maart was er weer een opschoondag. Initiatiefnemers waren de mensen van NederlandSchoon. Meer dan 95.000 vrijwilligers hielpen die dag met het rapen van zwerfvuil. Dat was 25% meer dan in 2014.
Ook buiten deze dag wordt het opruimen van zwerfvuil weer de norm. Tenminste, als het aan het team van NederlandSchoon ligt. Als het aan de meeste Nederlanders ligt, wordt het dat niet, want mijn God, wat is het overal een teringzooi. Ik weet niet wat die 95.000 vrijwilligers hebben gedaan, maar ze kunnen waarschijnlijk niet op tegen die paar miljoen smeerlappen.
Neem alleen al de openbare ruimte in de stad Rijswijk en omgeving. Ik ga voor mijn boodschappen naar In de Boogaard, een groot winkelcentrum in Rijswijk. Ik ga altijd op de fiets en zet die in een onbewaakte stalling, vlakbij Albert Heijn. Tegenover de ingang van Albert Heijn staan een paar glascontainers. Tussen die containers ligt nu al drie weken lang een hele zooi glas. Misschien zijn bij het leegmaken van de containers flessen stukgevallen, of mensen hebben er flessen laten vallen, ik heb geen idee. Feit is dat niemand zich verantwoordelijk voelt voor het opruimen van dat glas. De firma die de containers leegt niet, de gemeente niet en het winkelcentrum al helemaal niet. In de Boogaard is al niet het gezelligste winkelcentrum van Nederland, maar met al die rotzooi overal nodigt het helemaal niet meer uit om er eens lekker lang te gaan shoppen.
En nu had ik het nog maar over een beetje glas. Als ik om me heen kijk in die onbewaakte fietsenstalling, zie ik een enorme teringzooi in de struikjes en tussen de fietsenrekken. Vorige week lag er tussen de rekken een leeg blikje makreelfilet. Die filet hebben ze bij Albert Heijn. Iemand heeft dat blikje daar dus gekocht, kreeg buiten trek, heeft het geopend, leeg gegeten en het blikje gewoon op de grond gepleurd. dat was vast niet één van die 95.000 vrijwilligers die zwerfvuil hebben geruimd op 28 maart. Het gaat er dan ook niet om dat zo'n stichting meer vrijwilligers krijgt, het gaat erom dat mensen eens van jongs af aan wordt geleerd om hun klerezooi op te ruimen en niet alles zomaar uit de handen te laten vallen in de vrije natuur. Moet je eens in de Boogaard bij het terras van McDonald's kijken!
Overal in het winkelcentrum, maar ook in de rest van de stad, zie je zakjes, plastic boterhamzakjes, halve kranten, lege sigarettenpakjes en ga zo maar door langs de kant van de weg en in de struikjes. Daar valt echt niet tegen op te werken. Niet door gemeentewerken en ook niet door die vrijwilligers. Het is nog niet opgeruimd of er ligt alweer nieuw. En dan heb ik het nog niet eens over het kauwgomtapijt waar je overheen moet als je daar loopt. Ik ben ook benieuwd wanneer dat glas bij de containers weg zal zijn.
Een tijdje geleden fietste ik van Delft naar mijn huis in Rijswijk. Het fietspad loopt dan evenwijdig aan de provinciale weg. Op een gegeven moment passeert een auto me, het raampje aan de kant van het fietspad wordt opengedraaid en een man gooit een leeg bierflesje naar buiten. Het spat op het fietspad uit elkaar en ik kon de scherven nog net ontwijken. Wat een kutvolk!
'Ja, in de Randstad', hoor ik jullie zeggen, 'daar wonen zoveel mensen dat het niet schoon te houden is.' Nou, ik was toevallig tijdens het Pinksterweekend in de Achterhoek en in Aalten, Winterswijk, Groenlo en Lichtenvoorde was het echt niet veel beter dan bij ons in de Randstad. Ik denk dat het niet uit maakt in welk deel van Nederland je woont, als je nooit hebt geleerd om eerbied voor de natuur te hebben en je leefomgeving netjes te houden, dan heb je waarschijnlijk niet eens in de gaten dat je er een zooitje van maakt. En een drukke stad hoeft echt niet vuil te zijn.
Mijn vrouw en ik waren tijdens de kerstdagen van 2014 in Wenen. Wenen is toch echt een stuk groter dan Rijswijk en er komen heel veel meer toeristen. Maar zwerfvuil zie je niet. Nergens. Niet op straat, niet op de stoep, niet in de struikjes en ook niet in de bosjes. Het is er gewoon niet. Waarom kan het daar dan wel en hier niet?
En Wenen is niet de enige schone stad in Oostenrijk. We zijn deze zomer ook nog in Salzburg geweest en daar was het hetzelfde verhaal. Netjes en schoon. Ik vraag me echt af hoe dat komt. Zijn Oostenrijkers gewoon schoner dan Nederlanders? Zijn ze zuiniger op hun leefomgeving? Houden ze meer van de natuur? En al die toeristen dan die er rondwandelen? Waarom flikkeren die daar geen leeggegeten patatzakjes op de grond? Komt dat misschien omdat er helemaal geen zwerfvuil ligt? Als er niets ligt, dan heb je misschien minder snel de neiging om iets op de grond te gooien.
In Wenen en Salzburg zijn ook echt niet meer prullenbakken te zien dan in Nederland. Ze worden alleen wel op tijd geleegd. Bij die openbare fietsenstalling in de Boogaard zijn ook prullenbakken te zien, maar die zijn zo overvol dat de rest er maar voor geflikkerd wordt. Hetzelfde geldt in de Nederlandse parken. Ook daar ligt meer buiten de prullenbakken dan er in.
In Wenen krijg je wel en flinke boete als je iets op straat gooit en een agent ziet het. In Nederland riskeer je echter ook een boete als je zomaar iets op straat gooit. Dat is een 'economisch delict' en de rechter bepaalt dan wat de hoogte van de boete is. Ik denk niet dat zo'n boete vaak wordt opgelegd.
In Nederland kostte in 2010 preventie en opruimen van zwerfvuil zo'n slordige 250 miljoen euro. Daarvan gaat 6.5% op aan bewustwording en innovatie. Ik zou zeggen: hou er maar mee op. Het is weggegooid geld. Als je nu ziet wat er overal aan zwerfvuil ligt heeft die bewustwording totaal geen zin gehad.
Ik denk dat je bij de kern moet beginnen. De kern is de opvoeding. Jongeren moeten niet alleen op school leren dat ze hun leefomgeving netjes moeten houden, het moet er ook thuis worden ingeramd. Maar als ouders zelf de afgekloven botjes, patatzakjes, lege sigarettenpakjes en lege boterhamzakjes laten slingeren na een bezoek aan het park of het strand, dan leren de kinderen het ook niet.
Het is beslist nodig dat er een cultuuromslag komt, want Nederland wordt niet steeds schoner, maar steeds vuiler.
